Bandido

Nakaraan

AN: Binago ko ang pangalan ni Norman, ginawa kong Lucas. Hindi ko kasi inaasahan na magkakaroon ng sariling kuwento si Norman at 'yong pangalan niya, hindi tunog bida. Kaya 'yan, pinalitan ko. Kung nabasa n'yo ang Silakbo, alam n'yo na kung sino si Norman. Salamat uli sa nagbasa ng Silakbo. Sana suportahan n'yo rin ito.

**

Paulit-ulit ang tunog ng sombrero. Hinahampas ni Lucas iyon sa kaniyang hita habang iniikot ang paningin sa paligid. Ilang oras na siyang naghihintay pero wala pa ring naliligaw sa kinaroroonan niya. Naiinip na siya. Mukhang matatagalan pa bago bumalik iyong kutsero. Dala nito ang gulong ng kalesa na kailangang ayusin.

Kapag minamalas nga naman, pati sa bayan ng Puting Tubig, Gapan, Nueva Ecija ay sinusundan siya.

Isinuot niya ang sombrero. Nagdesisyon siyang maglakad na lang. Kinuha niya sa loob ng kalesa ang tampipi at binitbit iyon. Nakakailang hakbang pa lang siya nang bumagsak iyon sa lupa. Napamura siya nang malakas. Hindi makapaniwalang tinitigan niya sa kamay ang napigtas na hawakan nito. Ngayon pa bumigay ang pesteng tali. Nabubuwisit na inihagis niya iyon.

Yumuko siya at muling binitbit ang tampipi. Dala ng kalumaan, umitim ang kulay niyon, lumambot ang dating matigas na materyal at may maliliit na butas pa iyon sa ilang bahagi. Pinagpag niya iyon upang matanggal ang duming kumapit. Lumipad ang alikabok. Nalukot ang mukha at napabuga siya ng hangin nang maramdamang may sumuot na alikabok sa loob ng kaniyang ilong.

Pinasan niya ang gamit sa balikat. Tumatagaktak ang pawis hindi lang sa noo kung 'di sa buong katawan ng binata. Nalanghap niya ang sariling amoy. Ang baho. Amoy baboy!

Naalala niya tuloy ang mag-asawang nakasabay niya sa biyahe. Dadalaw ang mag-asawa sa anak nilang bagong panganak. May dala silang manok at biik na pasalubong. Rinding-rindi siya sa ingay ng mga hayop. Kaya nang sumapit ang gabi at sandaling natahimik ang paligid, nakatulog siya. Paggising niya kinabukasan, may biik nang naiidlip sa kandungan niya.

Ilang kilometro na rin ang nalakad ni Lucas. Wala pa rin siyang mamataan na kabahayan sa dinaraanan, ngunit pamilyar na sa kaniya ang lugar. Kung hindi siya nagkakamali, pag-aari ng pamilya Valmonte ang lupain sa gawing kaliwa niya. Mas mapapadali siya kung doon siya dadaan.

Hindi na siya nagdalawang isip pa. Siguro naman, hindi mamasamain ng may-ari kung doon siya dadaan. Ilang minuto rin ang matitipid niya sa paglalakad.

Nanginginig ang kaniyang tuhod dahil sa pinagsamang gutom at pagod. Tuyo na rin ang lalamunan niya. Parang tinitikis din siya ng sariling laway. Wala siyang maipon kahit kaunti sa bibig para matighaw ang uhaw.

Nanlalabo na ang kaniyang paningin. Nahihilo siya sa tindi ng tama ng araw sa kaniyang balat. Ang mga dahon sa sanga at ang mga halaman sa paligid ay tila pagod at tamad gumalaw. Kaya kahit sandaling ginhawa mula sa hangin ay wala siyang maramdaman.

Nabuhayan ng loob ang binata nang marinig ang ilang yabag ng kabayo. Sa wakas, kinampihan din siya ng langit. Buong sabik na hinintay niya ang paglapit ng mga nakasakay sa kabayo. Ang tuwang nangingibabaw sa kaniya ay agad napalitan ng takot. Imbes na tulong, bunganga ng mahahabang baril ang sumalubong sa kaniya.

"Taas ang kamay!"

Itinaas ni Lucas ang mga kamay sa ere. Bumagsak ang tampiping nakapatong sa balikat niya. "B-bakit ho? Anong kasalanan ko? Nakikiraan lang ho ako. Kung bawal, babalik na lang ako sa pinanggalingan ko. Hindi n'yo na kailangang manutok pa ng baril."

Sumenyas ang lalaking kausap ni Lucas. Hindi lalayo ang edad nito sa kaniya. At tulad niya, matipuno rin ang katawan nito, pero hanggang doon lang ang pagkakapareho nila. Maaskad kasi ang pagmumukha nito. Hindi katulad niya, simpatiko ang kaguwapuhan. Idagdag pa na matangkad siya sa karaniwan.