Bandido

Kabanata 2

Sinundot ng konsensiya si Esperanza nang makita niyang sumuray si Conchita. Para itong dahon sa sanga ng puno na hinihipan ng hangin. Pati yata ang kaloob-loobang kalamnan nito ay nanginig. Ngunit wala siyang pagpipilian. Mas gusto niyang si Conchita ang dukutin kaysa siya o ang mama niya.

Humalakhak nang malakas ang mga bandido. Lumitaw ang ngalangala ng lider dahil sa lakas ng tawa. Hinawakan nito ang kanang braso ni Esperanza at hinila siya palapit dito. Inilayo naman ng mga kasama nito si Señora Isidora sa kaniya.

Nagpumiglas siya. "Bitiwan mo ako!"

"Ba't ko naman pipiliin ang payatot na 'yan? Mas gusto ko ang mataba, malaman."

"Nakuha n'yo na lahat ng p'wede n'yong nakawin sa amin. Umalis na kayo. Kung balak mong dukutin ang isa sa amin, h'wag mo nang ituloy. Magsisisi ka. Tutugisin kayo hindi lang ng batas. Baka hindi mo alam kung gaano kalupit si Lolo. Papatayin kayo n'yon."

Sa halip na matakot, tumawa lang ang kausap ni Esperanza. "Kung akala mo masisindak mo ako, mali ka." Sumenyas ito. Naunawaan iyon ng mga kasama nito at nagkaniya-kaniya ng kilos ang mga iyon.

"Inuulit ko, pakawalan mo kami!"

Tumaas ang kamay ng lider at sinampal siya. "Tumahimik ka. Ikaw ang sumunod sa lahat ng iuutos ko, dahil kung hindi"—sumulyap ito kay Señora Isidora at nagminustra na gigilitan ng leeg ang mama niya—"kawawa naman ang matandang 'yan. Nakuha mo ba ang ibig kong sabihin?"

Tigalgal na sinapo ni Esperanza ang pisngi. Ngayon lang siya napagbuhatan ng kamay. Pero ang sinabi ng kausap ang mas tumatak sa isip niya. Tila may mapait na bagay sa bibig niya nang sinabi niyang: "N-naiintindihan ko."

Tinulak nito ang dalaga. "Sakay ng kabayo." Bago malakas na sinabing, "Kapag nagtangka s'yang tumakas, barilin n'yo."

"H'wag n'yong kunin ang anak ko! Maawa kayo!" sigaw ni Señora Isidora. Pilit itong kumakawala sa dalawang bandidong mahigpit na nakakapit sa magkabilang braso niya.

Sumampa sa kabayo nito ang lider ng grupo. "Tayo na!"

Ubod lakas na itinulak ng dalawang lalaki si Señora Isidora. Maririnig ang malakas na pagbagsak nito nang sumadsad ito sa lupa. Hindi nito ininda ang sakit nang bumaon ang maliliit na bato sa tuhod at palad nito. Agad itong tumayo at hinabol ang dumukot sa anak. Parang kidlat sa bilis ang mga bandido. Paliit nang paliit ang mga iyon hanggang sa tuluyang mawala sa paningin nito.

Paano ito makakahingi agad ng tulong? Ang kabayong humihila sa kalesa nila ay kinuha at sinasakyan ngayon ng isa sa mga bandido.

Parang dinudurog ang puso ni Esperanza nang marinig niya ang iyak at pagmamakaawa ng ina. Hindi mabura sa isip niya ang hitsura nito habang hinahabol sila. Gulo-gulo ang dating maayos na pananamit ng ina. Ikinurap-kurap niya ang mga mata upang pigilin ang pagpatak ng luha.

Galit ang nangingibabaw na damdamin niya. Walang p'wedeng lumapastangan sa kaniya dahil kabilang siya sa pamilya Valmonte. Mayaman. Maimpluwensiya. Nirirespeto. Parurusahan niya sa mismong kamay niya ang mga dumukot sa kaniya. Ipararanas niya ang walang katumbas na sakit hanggang sa mas gugustuhin pa ng mga ito ang mamatay.

Habang papalayo sila nang papalayo, nababawasan ang galit ng dalaga. Napalitan iyon ng takot. Lalo na nang tinatahak nila ang loob ng kabundukan. Sa bawat dagdag na distansiya, unti-unting naglalaho ang bakas ng sibilisasyon. Nag-iba ang paligid, ang tanawin. Humalili ang tunog ng kalikasan sa ingay na naririnig sa isang mataong lugar. Kahit ang simoy ng hangin ay nagbago rin.

Matagpuan pa kaya siya ng mga taong naghahanap sa kaniya? Maililigtas ba siya sa tamang oras bago pa man siya gawan ng masama? Paano kung huli na?

Kikitilin ko muna ang sariling buhay bago mangyari 'yon!