ကဗ်ာျဖင့္ေမြ ့ေလ်ာ္ျခင္း
"အဲလဂ်ီ(Elegy)"
အဲလဂ်ီဆိုသည္မွာ ဂရိစာေပသမိုင္းမွ ေပၚေပၚက္လာေသာ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ခုျဖစ္သည္။
ယင္းကို ဂရိတို ့က elegicဟု ေခၚဆိုျပီး lyric poetryအမ်ိဳးအစားနွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္တူသည္။
ဂရိတို ့သည္ ထိုကဗ်ာပံုစံကို အစကနဦးက စ်ာပနအခမ္းအနားမ်ားတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ႀကသည္။
ထိုမွတဆင့္ Archilochusသည္ စစ္ပြဲ ခရီးသြားျခင္း အေတြးအေခၚ စသျဖင့္ အေႀကာင္းအရာမ်ား တိုးခ်ဲ့ေရးစပ္ခဲ့သည္။
ဘီစီ ၇ရာစုအကုန္တြင္ Colophonမွ Mimnermus သည္ က်မ္းစာမ်ားကို poetryအတြက္အသံုးျပဳရန္ ဆန္းသစ္တီထြင္ျပန္သည္။
သူသည္ မိန္းခေလးNannoအေပၚ သူ၏ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကို ဂုဏ္ျပဳသည့္ အလွျပဇာတ္မ်ားကို ေရးဖြဲ ့ခဲ့သည္။ ကဗ်ာပံုစံအားျဖင့္ Tyrtaeusသည္ spartan ပရိတ္သတ္မ်ားအတြက္ စစ္ပြဲတစ္ပြဲ၏ ဂုဏ္ယူဖြယ္အသြင္မ်ားကို ေရးစပ္ျပခဲ့သည္။ ထိုသို ့ျဖင့္ ေခၚင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားမွာလည္း လူႀကိဳက္မ်ားေသာ elegy၏ ေရးစရာအေႀကာင္းအရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က အဲလဂ်ီသည္ လြမ္းခ်င္း ငိုခ်င္းဆန္ဆန္အဖြဲ ့မ်ိဳး မဟုတ္ေပ။
ၿမန္မာကဗ်ာမ်ားတြင္ေတြ ့ရေသာ ေမာ္ကြန္းသံဆန္ဆန္အဖြဲ ့မ်ိဳးနွင့္ ဆင္ခဲ့သည္။
ထိုေနာက္တြင္မူ အလဇႏၵီးယားေက်ာင္းမွ အဲလဂ်ီကို ရွည္လ်ားေသာ ေမာ္ကြန္းပံုစံမွတဆင့္ တိုေတာင္း၍ ပိုေကာင္းေသာပံုစံသို ့ ေျပာင္းလဲေရးဖြဲ ့ခဲ့သည္။
ထိုေက်ာင္းကို ထူေထာင္သူမွာ Philitus of Cosျဖစ္ျပီး ေက်ာင္း၏အထင္ရွားဆံုးေသာ Callimachusနွင့္အတူ သူတို ့ ေလ့လာသင္ယူႀကေသာ ဇာတ္ေကာင္မ်ားနွင့္ အနုစိတ္အနုပညာ မ်ားမွာ ေရာမလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ အႀကီးအက်ယ္လႊမ္းမိုးနိူင္ခဲ့သည္။
သို ့ ျဖင့္ ေရာမတို ့ကလည္း အဲလဂ်ီကို ဂရိတို ့၏ပံုစံမွတဆင့္ မိမိတို ့၏ ကိုယ္ပိုင္ပံုစံတစ္ခုျဖစ္လာေအာင္ ျပဳၿပင္ဖန္တီးႀကျပန္သည္။
ေရာမကဗ်ာဆရာမ်ားက အဲလဂ်ီတြင္ ယင္းတို ့၏ခ်စ္ေရးခ်စ္ရာမ်ားအေႀကာင္းကို ဦးစားေပးကာ ပိုမိုေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ႀကသည္။
ေရာမတို ့၏ ေရးစပ္ပံုမွာ ဂရိမူရင္းပံုစံႏွင့္မတူေသာအခ်က္သည္ ေရာမကဗ်ာဆရာမ်ားသည္ ကဗ်ာထဲတြင္ ကိုယ္တိုင္ဇာတ္ေကာင္အျဖစ္ ရွိေနျပီး ယင္းတို ့၏ ခ်စ္ျခင္းေမတၱအေႀကာင္းကို အလြန္သန္ ့ရွင္းေသာအရာကဲ့သို ့ ေရးသားေဖာ္ျပႀကျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို ့ျဖင့္ ေရာမတို ့၏ အဲလဂ်ီ ကဗ်ာအဖြဲ ့သည္ ခ်စ္ျခင္း၏ ရိုးရာ ျဖစ္ေသာ ဆံုးရႈံးျခင္းႏွင့္အတူ အားျပင္းေသာ စိတ္ခံစားမူတို ့ ပါဝင္ေရာစပ္လာခဲ့သည္။
ဥပမာ ျပရလ်ွင္ ေရာမကဗ်ာဆရာ Ovid၏ သူရဲေကာင္းမ်ားကဗ်ာသည္ အေယာင္ေဆာင္ထားေသာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာအေႀကာင္း ကို ေရးစပ္ျပထားသည္။
Ovid၏ ေနာက္ထပ္ ထင္ရွားေသာ Fasti ဟူေသာ ကဗ်ာရွည္ႀကီးမွာလည္း ထင္ေပၚေက်ာ္ႀကားေသာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာဖြဲ ့ အဲလဂ်ီ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ပင္ ျဖစ္သည္။
အင္ပါယာက်ဆံုးျပီးေနာက္ အလယ္ေခတ္သို ့ ေရာက္ေသာအခါ စာေရးဆရာမ Maximianus သည္ အဲလဂ်ီ အခန္းငယ္ပံုစံမ်ားျဖင့္ ေရးဖြဲ ့စပ္ဆိုေလသည္။ သူမေရးဖြဲ ့ေသာ ပံုစံကို ခရစ္ယာန္ ဘာသာေရးဆရာမ်ားက ႀကိဳက္ႏွစ္ သေဘာက်ေသာေႀကာင့္ ေနာင္တြင္ သူမ၏ အဲလဂ်ီပံုစံကို ဓမၼသီခ်င္းမ်ားထဲတြင္ပါ ထည့္သြင္း ေရးဖြဲ ့ခဲ့ႀကသည္။
ထိုသို ့ျဖင့္ အဲလဂ်ီသည္ တမ္းတျခင္းသေဘာ လြမ္းရၿခင္းသေဘာ ငိုေႀကြးပူပန္ရၿခင္းသေဘာ စသျဖင့္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုေဆာင္ခဲ့ျပီးေနာက္ ဥေရာပတြင္ တမ္းခ်င္းကဗ်ာမ်ားအျဖစ္ ထပ္မံေခတ္စားလာခဲ့သည္။
ေအဒီ၁၀၀၀ခုနွစ္တြင္ Wanderer,Seafarerႏွင့္ The wife's lamentကဲ့သို ့ လူသိမ်ားေသာ အဲလဂ်ီကဗ်ာမ်ားပါသည့္ Exeterဆိုေသာ ကဗ်ာစာအုပ္မွာ ထင္ရွားလာခဲ့သည္။
ယင္းတို ့ေခတ္တြင္ အဲလဂ်ီသည္ စိတ္၏သဘာဝကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ျပႏိူင္ေသာ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ အဲလဂ်ီတြင္ ေနာင္တရၿခင္း သို ့မဟုတ္ အနာဂတ္အတြက္ လိုလားျခင္းမ်ားကို ခံစားႀကရၿပီး ဝမ္းနည္းျခင္းႏွင့္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတို ့မွာလည္း အဲလဂ်ီ၏ အဓိက ကဗ်ာအေႀကာင္းရင္း ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့သည္။
3:25AM
Jan 29.2020
Minsetwai
Ref::Wikipidia
_________________________________
