Felsefenin Temel İlkeleri - Georges Politzer

BEŞİNCİ DERS

BEŞİNCİ DERS
DİYALEKTİĞİN DÖRDÜNCÜ ÇİZGİSİ
KARŞITLARIN SAVAŞIMI (I)

I.        Karşıtların savaşımı her değişikliğindevindiricisidir.

Bir örnek.

II.      Diyalektiğin dördüncüçizgisi.

III.     Çelişkininnitelikleri.

a)      Çelişki içtedir.

b)      Çelişkiyenileştiricidir.

c)      Karşıtların birliği.

I. KARŞITLARINSAVAŞIMI HER DEĞİŞİKLİĞİN
DEVİNDİRİCİSİDİR. BİR ÖRNEK

Biz gördük ki, bütün gerçek, harekettir ve bu hareket evren­seldir,kendi aralarında zorunlu olarak bağlantı bulunan nicel ve nitel olarak ikibiçime bürünmüştür. Peki ama hareket niçin var­dır? Değişikliğin,özellikle niceliğin nitelik haline dönüşünün, bir nitelikten yeni bir niteliğegeçişin devindiricisi nedir?

Bu soruyu yanıtlamak, diyalektiğin dördüncü çizgisini, diya­lektiğintemel yasasını, bize hareketin nedenini veren yasayı açı­klayıpanlatmaktır.

Pek somut bir örnek bu yasayı ortaya koyacaktır.

Marksist felsefeyi,diyalektik materyalizmi inceliyorum. Bu, ancak, aynı zamanda, hembilgisizliğimin bilincinde [sayfa 104] isem, ve hem de bu bilgisizliğimi yenmekve bilgiyi elde etmek iradesine sahipsem olanaklı olabilir. İncelememin devindiricisi,incelemede­ki ilerlemenin mutlak koşulu, benim bilgisizliğim ile onuyenme isteğim arasındaki savaşımdır, bu benim bilgisizliğim konusundakibilincim ve bu bilgisizlikten kurtulmaktaki iradem arasındaki çeliş­kidir. Bukarşıtların savaşımı, bu çelişki, incelememin dışında deği­ldir. Eğer benilerleme gösteriyorsam, bu, bizzat bu çelişkinin dur­madan kendisiniortaya koyuşu ölçüsündedir. Elbette ki, inceleme­nin ilerleyişini belirleyenkazançların her biri, bu çelişkinin çözül­mesidir (bugün, dünbilmediğimi biliyorum); ama her bir çözül­menin arkasından, bildiğimlebilmediğimin bilincinde olduğum arasında yeni bir çelişki ortaya çıkar veburadan incelememde ye­ni bir çaba, yeni bir çözülme ve yeni bir ilerlemeoluşur. Her kim ki her şeyi bildiğini sanır, hiçbir zaman ilerleyemeyecektir,çünkü bil­gisizliğini gidermeye, yenmeye çalışmayacaktır. Bu hareketin ilke­si,incelemedir, daha az bir bilgiden, daha büyük bir bilgiye dereceli olarakgeçişin devindiricisidir, şu halde, karşıtların savaşımı, (bir yandan) benim bilgisizliğimile (öte yandan) bilgisizliğimi yenmek zorunda olduğumun bilinciarasındaki savaşımdır.

II.   DİYALEKTİĞİN DÖRDÜNCÜ ÇİZGİSİ

"Diyalektik, metafiziğin tersine, doğadakinesnelerin ve olayların iç çelişkiler içerdikleri, çünkü hepsinin olumlu ve olumsuzyanları, bir geçmişleri ve bir gelecekleri ol­duğu, hepsinin yokolup giden yada gelişen öğeler taşıdıkları görüşünden yola çıkar; karşıtların savaşımı, eskiile yeni arasındaki, ölen ile doğan arasındaki, yitip giden ile gelişenarasındaki savaşım, işte bu, gelişme süreci­nin, nicel değişmelerin niteldeğişmelere çevrilmesinin içindeki içeriktir."[1]

Gelişmenin ilkesi olarak çelişkininincelenmesi, şu başlıca nitelikleri ortaya çıkarmamıza olanak sağlar: çelişki [sayfa 105] içtedir, çelişki yenileştiricidir; karşıtların birliği vardır.