Felsefenin Temel İlkeleri - Georges Politzer

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DİYALEKTİK MATERYALİZM
VE TOPLUMUN MANEVİ YAŞAMI

İkinci bölümde gördüğümüz gibi, ancak diyalektik materya­lizmbilinç sorununa bilimsel bir yanıt getirebilmektedir. Gene, an­cak diyalektikmateryalizm, fikirlerin, toplumsal teorilerin, siyasal görüşlerin ve aynızamanda, toplumun yapıcı birer unsuru olan si­yasal kurumlann kökenlerinin veetkilerinin anlaşılmasına olanak sağlar.

Stalin, Diyalektik Materyalizm ve Tarihsel Materyalizmadlı yapıtında, başlıca sayfaları bu soruna ayırmaktadır.

Sorunun birbirinden dikkatle ayrılması gereken iki yönü var­dır:

1° Toplumsal yaşamda değişik bilinç biçimlerinin ortayaçık­ması.

2° Bunların önemi ve toplumsal yaşamda oynadıklarırol.

Onikinci ders, sorunun birinci yönünü, onüçüncü ders deikinci yönünü ele almaktadır.

Ondördüncü ders ise, bilimsel sosyalizmin kökenini ve öne­miniincelemektedir. [sayfa 242]

ONİKİNCİ DERS
TOPLUMUN MANEVİ YAŞAMI
MADDİ YAŞAMININ YANSISIDIR

I.         Bir örnek.

II.       İdealist"açıklamalar".

III.     Materyalist diyalektiktez.

a)     Toplumun maddi yaşamı,yalnız tek tek bireylerin bilincinden değil, genel olarak, insan bilincinden veira­desinden bağımsız olarak varolan nesnel bir gerçektir.

b)    Toplumun maneviyaşamı, toplumun nesnel gerçeğinin bir yansısıdır.

c)     Yeni toplumsal vesiyasal fikirler ve teoriler nasıl ortaya çıkar?

d)     Kalıntılar sorunu.

IV.    Vargı.

I.    BİR ÖRNEK

UNESCO'nun bazı broşürlerinde, barışın ancak "barış zihni­yetininkafalarda yeralması" ile sağlanabileceği, onun için de savaş­tan kurtulmakisteniyorsa, onu, insanların kafalarında öldürmek gerektiğini okuyoruz. Kısaca,savaşların nedeni özneldir. Ya da, psikanalistlerin diyeceği gibi, her insanınbilincinde saklı bulunan "saldırganlık içgüdüsüdür." Ya da "soydan geçmekin"dir.

Savaşın nedenlerini böyle düşünen bir anlayış, idealistbir anlayıştır.

Marksist materyalizmin durumu bambaşkadır: savaşların [sayfa 243] nedeni, toplumlann nesnel gerçeklerindedir.Emperyalizm çağın­da, savaşların kökeninde, zor yoluyla yeni pazarlar eldeetmeye çalışmasına neden olan iktisadi bunalımlar yatar. Nesnel bir yasa olanazami kâr yasası, savaşları böyle açıklar. Öznel sürece (savaş fikrine, kine,saldırganlık içgüdüsüne) gelince, bunun kökeninde, nesnel bir savaş durumuyaratan maddi çelişkiler vardır. Öznel sü­recin ortaya çıkışını açıklayannesnel gerçektir, nesnel gerçeği açık­layan öznel süreç değildir.

Pekala başka örnekler de alabiliriz. İçinde bulunduğumuzzamanlar, genel olarak, cançekişmekte olan kapitalizmin ideoloji­siyle, yaniulusal ve ırksal kinler ideolojisiyle, vurgun ve savaş ideo­lojisi[1] ile sosyalizmideolojisi, uluslar ve insanlar arasında karşılıklı yardımlaşma ve kardeşlikideolojisi, barış ideolojisi arasında nasıl büyük bir karşıtlık olduğunu ortayakoyuyor.