Phân tích văn học ôn thi Đại Học

[Chí Phèo] Đề 2 : Phân tích những lần đi đến nhà Bá Kiến của Chí Phèo

Đề Bài : Sau khi ở tù về, nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao đã đi đến nhà Bá Kiến mấy lần? Anh (Chị) hãy thuật lại một cách ngắn gọn và đầy đủ các lần Chí Phèo đến nhà Bá Kiến. Trong mỗi lần cần làm rõ:

- Hoàn cảnh cụ thể.

- Động cơ thúc  đẩy Chí Phèo  đến nhà Bá Kiến? Từ đó, anh (chị) hãy nêu một vài suy nghĩ về giá trị tác phẩm Chí Phèo.

GỢI Ý LÀM BÀI

Thân bài (ý I lần thứ nhất):

1 - Sau khi ở tù về một ngày, Chí Phèo đã ra chợ uống rượu với thịt chó từ trưa đến chiều, "say k hướt" rồi ngật ngưỡng,  hung  hăng  cầm  vỏ  chai  đến  nhà  Bá  Kiến  gọi  tên  liên  tục  ra mà chửi. Cụ  Bá chưa về. Con trai Cụ là Lý Cường  nổi tiếng hách dịch  đã xông ra  đánh nhau với Chí Phèo. Chí Phèo vừa rạch mặt  ăn vạ, vừa kêu làng như bị người ta cắt cổ họng "Ối làng nước ôi! Cứu tôi với....ối làng nước ôi! Bố con thằng Lý Kiến nó đâm chết tôi...làng nước  ơi!". Giữa lúc đó, Cụ  Bá về. Cụ cất tiếng hỏi rất sang: "Cái gì mà đông thế này?" Nhưng khi thoáng nhìn thấy cảnh Chí Phèo "Nằm dài, k hông nhúc nhích, rên k he k h ẽ như gần chết", cụ Bá đã biết cơ sự rồi. Một mặt, Cụ dịu giọng  bảo  mọi  người  đứng  xem  hãy  trở  về  nhà  mình, một mặt khác cuúi xuống dỗ  dành ngọt ngào Chí Phèo. Cuối cùng, Chí Phèo đã theo Bá Kiến vào nhà,  được cụ Bá thết đãi cơm rượu, thịt gà, khi ra về còn được cho một đồng bạc mua thuốc chữa vết thương. "Chí Phèo vô cùng hả hê"

2 -  Như vậy, lần này, Chí Phèo đến nhà Bá Kiến với động cơ đập đầu ăn vạ và có bao hàm cả sự trả thù. Qua đây, Nam Cao cũng hé mở cho người đọc thấy được bao điều.

   3. a -  Về phía nạn nhân, qua lần "gặp gỡ" đầu tiên này,  tính cách tha hoá lưu manh của Chí Phèo đã bộc lộ một cách khá  đầy  đủ trước mặt dân làng Vũ Đại. Đâu còn hình ảnh anh canh điền khoẻ mạnh về thể xác, lành mạnh về tâm hồn như mới ngày nào. Sau 7, 8 năm biệt tích trở về, Chí Phèo không còn là con người hiền lành như xưa nữa, mà  đã trở  thành một tên côn  đồ, hung hẵn, sẵn sàng đâm chém, rạch mặt  ăn vạ. Nhìn cảnh Chí Phèo vừa rạch mặt, vừa kêu làng, chúng ta càng thấm thía một sự thực:  nhà tù của chế độ  thực dân  đã làm tha hoá biến chất con người lao  động một cách khủng khiếp.

b  -  Về  phía  bọn  thống  trị,  kẻ  thủ  phạm mà hiện thân là Bá Kiến, qua cảnh này và cũng là cảnh  đầu tiên Bá Kiến xuất hiện trước người  đọc. Quan sát việc lão  ứng xử với Chí Phèo, chúng ta thấy Bá Kiến hiện nguyên hình là một tên cường hào,  địa chủ, một tên cáo già lọc lõi, lắm mưu nhiều kế và rất thâm hiểm. Sự ngọt ngào và cách cư xử khôn khéo của cụ Bá  đã xoa dịu được cơn giận của Chí Phèo làm cho "Chí Phèo mềm nhũn". Chí Phèo từ chỗ hung hăng xông  đến nhà Bá Kiến tuyên bố quyết liều chết với bố con lão, đến chỗ "hả hê ra về", trở thành chỗ đầy tớ tay chân cho Bá Kiến.

c - Hiện tượng nói trên cũng là một hiện tượng khá mỉa mai chua sót mà có thật trong xã hội cũ. Nhiều người

lao  động bị áp bức khi  đã trở thành lưu manh thì chỉ biết phản  ứng một cách mù quáng, liều lĩnh và dễ bị bọn thống trị mua chuộc lợi dụng. Vạch ra được điều đó chứng tỏ ngòi bút của Nam Cao thật giàu tính hiện thực.