9

10 1 1
                                    

*                  *                 *

     "Ķадрли кундалигим, биласанми мен сени унутиб ķýйибман. Балки, унга ростдан телбадек ошиķ бýлгаётганим исботидир бу?! Уят бýлса хам айтаман. Хар нафасда унинг совýķ бýлса-да тафтини согинаяпман. Мени ýзига ошиķ ķилган ýша яшил ва кулранг ранглардан хосил бýлган бир ажиб, бир бетакрор, бир "учķун"ли ýша кýзларини согиняпман. Мени ķýчиб тинчлантиришларига ýрганибман, анча. Тунлари мени багрига олиб ётишларига хам... Баьзан унинг менинг ёнимдаги ýрнини шу ķадар англаяпманки, на бир зарра, на бир бойлик, на бир жавохир, на бир инсон ва на бир коинот тýлдира олмайдиган унинг ýрни, ķарашлари, тафти, ифори, кучоги, иягимда юргазувчи бармоķлари, пешонаси, лаблари... Бари, бари, хамма-хаммаси, ундаги хар бир элемент, кýз илгаб бýлмайдиган детал, ундаги хар бир тýķима, хар бир хужайра мен учун минг бир коинот бýла олмаяпти. Унинг ýзини Аллохнинг бир мукаммал саньат асари биламан мен. Хозир айни ýша саньат асарининг ķýлларидан тутгим келяпти. Кýксига бош ķýйиб, ķýлларини сочларимда хис этгим келяпти. Я Аллох! Бу не хижрон? Бу не дард? Бу не согинч? Бу не талпиниш?
      Гуё ваķт тýхтаб ķолгандек, гуё атрофга зулмат тушгандек, гуё хаёт ýз маьносини йýķотгандек, гуё кислородлар ер юзидан кýтарилиб кетгандек, гуё мен нафассиз ķолгандек, гуё мен юрагимни топа олмаётгандек, гуё мен коинотга муаллаķ тургандек, гуё мен ердан узилгандек, гуё мен осмонга урилгандек, гуё мен ķýёшга етиб ķолай дегандек, гуё мен ойга кýмилгандек, гуё мен ķонсиз ķолгандек, гуё менинг томирларим вужудимда чалкашиб кетгандек, гуё миям ёрилгандек, гуё мен мажрух бýлгандек, гуё мен сýзимни айта олмаётгандек, гуё ķýлоķларимга дарпарда тортилгандек, гуё музда ёнаётгандек, гуё усиз йиķилиб тушгандекман. Йиķилганман-у, тура олмаяпман. Кýзларимни ишлата олмаяпман, лабларим ланж, безабон, оёķ-ķýлларим муздек, мендаги хар бир хужайра унинг танамга ķýли учи текса ишлаб кетадигандек, унгача тýķималарга михланиб ķолгандек. Ķизиķ, у менга келармикан? Мени тургазармикан? Дардимга даво, огриķларимга малхам бýлармикан? Хар нафасимда унга талпинишимни сезармикан? Ишķимни ķадрлармикан? Менга суянч бýлармикан? Саволлар кýп, аммо биргина у йýķ. Мингта тенг бýла олмайдиган биргина у, фаķат ва фаķат у.
      Ýзимни мумияга ýралашиб ķолган, ипларидан ķýтула олмаётган тирик мурдадек хис ķиляпман. Мабодо ипларидан ķyтилиш учун харакат ķилсам хам устимни яна ýша иплар билан ýраб ташлашяпти. Кýзларим, бурним, лабларим очиķ, лек ķисиб ташланган. Шу сабаб ķон тез томирлардан югурмай юзим ķизараётганини сезяпман. Бу ķизиллик билан бирга ёнаяман, ишķнинг батахķиķ оташида. Менга бундай ботķоķликни раво кýрган ким билмадим-у, аммо хозир уни qarg'ar холим йýķлигини биламан. Ýзимни доира ичидаги мумиё биляпман. Бошида турдим дейлик,юрдим хам. Харакат ķилдим, олдинга интилдим, айландим ва яна ýша "охири" деган бошига келдим. Калава учини топаман-у, лек у олдинги калаванинг охиридаги ечимнинг икки карра кýпи билан чигал бýлади. Ёшлигимда, хозир хам энг ёмон кýрган фаним математика эди. Арифметикадан, содда тенгламалардан нарига ýта олмагандим. Бошида анча мехнатим кетган, кейинчалик харакатларимни тýхтатиб ķyйгандим. Хаммаси нам хавога совураётган натижасиз пуллар каби эди. Мен хам мехнатимни ķадрлаган холда истамаган ишимга сарфлай олишни тýхтатгандим. Минг афсуски кейинчалик математика юķори ýрин имтихонларига чиķди. Уни ýķишга яна бир харакат ķилдим. Буниси илк уринишимдан фарķи бор бýлиб, илкинчисида катта шавķ бýлганди менда, иккинчисида хам хис бор эди, аммо шавķнинг ýрнига математика фанига бýлган нафрат, жуда катта, тасвирлаб бýлмас нафрат эди менда. Нафрат ва мухаббатнинг фарķини билганингиз каби, нафрат ва шавķнинг хам фарķига борасиз деган умиддаман. Менда айни шу фанга бýлган харакатларим фойдасизлигини тобора кýрсатиб борарди. Масалан, тарих фанидаги йиллар, урушлар, унинг номлари, уруш ķýрбонлари, жангчиларни олсак. Уларни кимдир бир ýķиб берса мен тамом, ёдлаб олардим бутун мавзуни, бироķлар бýлсинки математикада бир сатрлик мисолни ишлай олмасдим. Менда шу нафрат хали хамон бор.
Математикага бýлкан буюк нафрат, аммо хозирги ваķтимдаги чигалликни, масалани "математик" усул билан ечганим енгилроķ туюляпти. Шу онда англадимки ķадаримизда бу хаётда сен севган ва сен севмаган нарсалар, инсонлар сендан сýраб ýтирмай сенга бетакаллуфларча ёпиштирилар экан. Худдики, мендаги хаётий масалани усулига математик йýлни тиķиштиришганидек.
      Яна бир нарса. Ýзимни шу билан бирга мелодрама театридаги актрисадек кýряпман. Мен сахна ортида, парданинг ортидаман. Менга ķарама-ķарши тарафда мени эгнига кýйлак олиш учун, хисобига пул ташлаш учун, янги атир сотиб олиш учун, ķиммат ķýл соат хариди учун ва хаказолар учун yig'ayotgan пулини сарфлаб чипта олган, "мухими кýнглимни кýтариб кетаман бу ердан" дея ичидан умид ýтказган томошабинлар ķýлларида бодроķ ва ичимлик суви-ла ýрниларига жойлашмоķдалар. Улар орасида шундай томошабинлар борки сени жуда яķиндан кýришни истайди. Мисол, балкон. "Агар пулимни ýша кунги тушлигимга ишлатиб ķýймаганимда мен хам олд ķаторлардан чипта сотиб олган бýлар эдим" ýтказади хаёлидан улар. Аслида нима фарķи бор? Мухими сен илк ķатор кýрганини кýряпсан, у эшитганини эшитяпсан. Сен хам, у хам бир сахнани бир хил формада кýришмоķда. Фарķи у баланд овоз келиб турган сахнага яķин тургани, ķýлоķ пардаларига сеникидан кýпроk зарар етгани, кýз гавхари турфа рангларда жилваланиб, ýзида салбий таьсир учун саķлаб kолган ултрабинафша нурларни сендан ортиķроķ ķабул ķилгани. Майли, уларда хам айб йýķ. Улар хам пешона тери билан топган пулига чипта сотиб олишган. Атай "Биринчи ķаторга мос бýлишим керак" деб сендан 2 соат олдин тайёрланишни бошлашган. Ķаердан биласан? Балки, унинг эгнидаги асл кийимлар "ижара"дир. Хаммасида хам эмас, аммо хамманинг бирида хам эмас. Майли, ķаерда тýхтагандик. Ха, сени томошабинлар ķарсаклар садоси остидан, чиройли табассумлар билан кутиб олишди. Сен бугуннинг энг асосий инсонисан. Мухим рольда ýйнаяпсан. Хаммаси яхши бошланди. Оператор, чироķ усталари, шерикларинг, бари жой-жойида кетаётганди. Ķисмат доим сен истагандек бýлмаслигини унутганмидинг? У сенга ýзини эслатди азизам. Ýзининг ķаттиķ зарбаси билан ķадам ташлади сен томон. Сен сахнадасан, театр, сендаги барча нарса асл нусхада, чиройлисан, мухимсан ва лек сен жуда зарур гапингни унутиб ķyйдинг. Агар уни айтмасанг шунча харакатнинг сийķаси чиķади. Шу онда соат миллари ýн хатто юз баробар секинлашгандек туюлади, унинг хар одимлаётган чиķķиллашлари сенинг асаб томирларингни аккардионнинг ипидек чалади. Шу ķадар нафосат ьилан чаладики, аккардион иплари узилмаганлек асаб томирларинг узилмайди, лек бу холингдан кýра узилгани яхшилигини ķайта-ķайта ýйлайсан. Сени кутишяпти. Сени кечалари уйķýсини харом ķилиб пьесани ёзган муаллиф, ķизига "Маош олсам айтган ķýгирчогингни олиб бераман" деб яхши маош учун айнан сенинг мухим чиķишинга ёндашган операторлар, "Бугундан кейин пулли чýнтакка уриб, онамизани кýриб келаман ахе" деган вохалик сахна орт ишларини барини ташкиллаштирган яна бир жонкуяр хамкасбинг, сенга рольида моне бýлган, сенга киприк ķоķмай боķиб турган ķаршингдаги аслида сени ич-ичидан ёмон кýрган, аммо айни ваķтда яхши натижа учун сенга илтижоли боķаётган шеригинг, пьеса олинса сахифасига жойлаш орķали кýтарилишини кутаётган суратга олувчи йигит, шу иши режиссёрга ёķса, ýхшаган жамгармадан аёлига тилла занжир олишни ният ķилиб юрган ва ортингда эпизодда тушаётган ýрта ёшлардаги киши, "Тезроķ гапирса-ю, биз хам дам олсак" деган фикрлар ýтказаётган чироķ усталари, "Жим ýтир, ана хозир гапиради" деб болаларини театрга олиб киришга олиб кириб тинчлантира олмаётган оналар, "Яхши бýлади" деб умид ķилаётган балкондаги инсонлар, бодроķларини емираётган ķаршингдаги томошабинлар, бутун мана шу саньат денгизи ичидаги томошабин-у, театр ахли, сахна орт-ю, олдига мехнати синган инсонлар, шерикларинг, сен таниган-танимаган халķ сени танасидаги хар бир молекуласи билан "дик" этиб кýтишяпти. Улар сени лабларинг бир неча ķимирлаб, режадаги сýзлар кутишяпти. Таассуфки сен матнингни унутдинг. Аслини олганда сен унутган гапларни матн хам деб бýлмайди, уларни "матнча" десанг на имло хато ва на услубий хато ķилган бýласан.
Сенинг лабларингнин бир неча харакати ортидан чиķадиган сýзга атрофингдаги инсонлар муштоķ. Сен шундай сýз айтишинг керакки на сен ва на улар зиён кýрсинлар. Хýш, сен айта оласанми? Худбинлик ķилмай, фаķат ýзингнинг эмас, бошķаларнинг хам фойдасини кýзлаб сýз айта оласанми, сýзлай оласанми? Шундай сýз булсинки дилга борсин шукухи билан, озори билан эмас. Шундай сýз булсинки атрофингдагиларни ķýвонтирсин, уларни гамнок эмас. Шундай сýз бýлсинки харф харфга тушсин, чирмашсин эмас. Шундай сýз бýлсинки бири иккинчисини тýлдириб кетсин, кемтик ķилиб ķýйсин эмас. Шундай сýз бýлсинки бири-бирини тургазсин, ķyлатсин эмас. Сен шундай сýз айтки токи сенга муштоķ бýлаётган инсонларнинг йýлини кесма. Шундай сýз айтки муаллифнинг пьеса рейтингини оширсин, бузсин эмас. Айтишинг шарт. Ортга ķадам ķýрķоķ ва ахмоķларнинг иши. Сен довюрак, хаķиķатпарвар бýл. Матнча туз, айт, эсала. Хозир ýта огир хол. Хар бир инсоннинг хаётида мана шундай мушкул бир холи бýлади. Ķисķа сониялар ичида хал ķилиши шарт бýлган масала ёхуд якунловчи калом. Сен ва атрофингдагиларнинг сониялар ичида айтилган сýз сабаб ýзгариб кетиши мумкин бýлган калом. Ана ýшанда иккиланишлар, атроф, хадик сени ķамрашга илгарилайди ёки ýз фойданг учун худбинлик ниķобинг. Бу холда сен учун энг яхшиси, хайрлиси иймонингдир. Ýшагина фисķ-фужур аралашмаган, рост, пок бир неьматдир. Унутма, сенга атрофингдаги фикрлар эшитилиши мумкин, лек якунловчи ķарорни ýзинг иймонинга таянган холда ķабул ķил. У сени сотмайди, алдамайди, Аллохнинг газабига етакламайди.
Мен ķарор этдим. Эримни "бахт" кошонаси томон кетар йýлларини супуриб бериш ķарори.

TalpinishWhere stories live. Discover now