683 yılında doğdu. Babası Doğu Göktürk hanedanlığını yeniden kuran İlteriş Kağan, annesi İlbilge hatundur. 8 yaşında babasını kaybettikten sonra amcası Kapgan Kağanın yanında yetişti. 716 yılında Kapgan Kağan öldükten sonra kardeşi Kül Tiginin de yardımıyla İnel Kağanı darbeyle indirdi ve kendisi hükümdar oldu. Kardeşi Kül Tiginle taht kavgasına girmeyerek ve vezirliğe Tonyukuk'u getirerek Devletin en parlak günlerini yaşamasını sağladı. Bilge Kağan döneminde yazılan Göktürk yazıtlarıda Türk tarihinin ilk yazılı eserleridir.
Bilge Kağanın en büyük hayali milletini yerleşik hayata geçirip onları şehirlerde yaşamaktı. Ancak vezir Tonyukuk bu görüşe karşı çıktı ve "Türkler Çinlilerin yüzde biri kadar bile değildirler. Su ve otlak peşindedirler. Avcılık yaparlar. Belli bir yerleri yoktur ve savaşçıdırlar. Kendilerini güçlü görünce orduları yürütürler. Güçsüz bulunca gizlenirler. Çinin sayı üstünlüğünü böylece yok ederler. Türkleri surlarla çevrili bir şehire toplarsanız ve Çine bir kez yenilirseniz Çinlilerin tutsağı olursunuz" dedi.
Bilge Kağan bir dönem de Türkler arasında budizmi yaymak istedi. Tapınaklar yaparak Türkleri budist yapmak istedi. Ancak vezir Tonyukuk bu düşünceyede karşı çıktı ve "Budizmin insandaki hükmetme ve iktidar duygusunu zaafa uğrattığını, kuvvet ve savaşçılık yolunun bu olmadığını, eğer Türk milletinin yaşaması isteniyorsa bu din ve tapınakların ülkeye sokulması gerektiğini söyledi. Bilge Kağan çok sevdiği vezir Tonyukuk'u dinleyerek bu plandan vazgeçti.
Bilge Kağan döneminde ülkenin sınırları Çin'in Şan tung ovasından, iç Asyada Karaşer bölgesine, kuzeyde Bayırku bölgesine ve batıda Demir Kapıya kadar ulaştı.
Önce vezir Tonyukuk'u aonra kardeşi Kül Tigini kaybeden Bilge Kağanı Çinlilerle iş birliği yapan Bakanı Buyruk Çor zehirletti. Bilge Kağan 25 Kasım 734te öldü
ŞİMDİ OKUDUĞUN
Büyük Türk Hükümdarları
Tarihi KurguBana göre tarihimizdeki en büyük Hükümdarları bildiğim kadarıyla anlatmaya çalıştım.(yakın dönem hariç). Umarım beğenirsiniz
