Nghìn năm Cổ Đại

Ngự giá

[ PHƯƠNG TIỆN DI CHUYỂN CỦA VUA THỜI NGUYỄN ]

Lỗ bộ bao gồm các thứ như cờ, quạt, tán, lọng được gọi chung lại là lỗ bộ.

Xe kiệu vua hay còn gọi là ngự giá. Ở thời vua Gia Long thì bao gồm có 4 chiếc, 1 kim lộ, 1 ngọc lộ và 2 kim bảo dư. Nhưng đến thời vua Minh Mạng thì đã được đổi lại thành 5 chiếc, 2 chiếc kim bảo dư cũng được đổi lại cách gọi. Bao gồm có cách lộ, kim lộ, ngọc lộ, tượng lộ và mộc lộ. Tuy nhiên, còn tuỳ thuộc vào mục đích chuyến đi nhà vua mới lựa chọn loại nào để đi.

Ở triều vua Gia Long định về lỗ bộ theo hầu khi xe vua đi gồm có: 1 lá cờ bắc đẩu, 8 lá cờ các cửa, cờ để làm hiệu đánh chiêng đánh trống, cờ túc triều, cờ cảnh tất mỗi thứ hai lá, 28 lá cờ các ngôi sao, cờ ngũ hành 5 lá, cờ Phong - Vân - Lôi - Vũ mỗi thứ 1 lá, cờ Mặt Trời, Mặt Trăng mỗi thứ 1 lá, 4 lá cờ Thanh Long, Bạch Hổ, Chu Tước, Nguyên Vũ, 4 lá cờ đuôi báo, tín phan, cáo chỉ phan, giáng dẫn phan, tuyền giáo phan mỗi thứ 4 lá. Quạt long đoàn 24 chiếc, quạt vuông con phượng 6 chiếc, 36 chiếc tán màu vàng thuê 9 con rồng, 22 chiếc lọng vàng, cờ mao tiết 20 chiếc, đề lô, phất trần đều 8 chiếc, hộp hương, đèn lòng đỏ mỗi thứ 4 chiếc và 28 thứ binh khí như giáo, rìu, đinh ba, trượng...

Đến triều vua Minh Mạng thì lỗ bộ theo hầu ngự giá có chút thay đổi đó là may thêm một lá cờ tà đạo, đổi cờ Nguyên Vũ thành Huyền Vũ, cờ đuôi báo thì đổi lại thành phan đuôi báo. Ngoài ra tháp tùng ngự giá còn có thêm 2 con voi và 2 con ngựa phòng khi vua muốn rời xe để cưỡi ngựa hoặc voi và thêm đó là 20 con voi đi chầu...

Tuy nhiên đó khi vua đi tế Nam Giao, tế Xã Tắc, tế miếu Lịch đại đế vương hay khi vua ra cày ruộng Tịch điền thôi. Ở triều vua Gia Long, ngoài đi cúng tế ở các đàn miếu ra thì khi vua đi chơi không dùng đầy đủ như thế, chỉ vỏn vẹn 1 chiếc lọng vàng vẽ rồng và các quân tiền đạo, hậu hổ đi theo để hộ tống.

Trong sách Khâm định Đại Nam hội điển cũng có ghi: ở triều Minh Mạng, ngoài đi cúng tế ở các đàn miếu và hằng năm gặp ở điển lễ mừng, rước vua ngự điện Thái Hoà, nhận vui mừng đều dùng cả lỗ bộ khi xe vua đi, còn trong phạm vi Hoàng Thành thì phải giảm bớt một số cờ, quạt và không cần có voi và ngựa hộ tống.

Nguồn bài viết: Châu Hoàng Trang - Phủ Lưu Văn