Psychologia Według Nastolatki

Zaburzenie dysocjacyjne

Zaburzenia dysocjacyjne są nazywane również zaburzeniami konwersyjnymi. Polegają na dezintegracji tożsamości, odczuć, a nawet utraty kontroli nad własnym ciałem. Często towarzyszy im histeria, jednak nie jest ona jedynym powodem ich występowania.

Słowo „dysocjacja" pochodzi od łacińskiego „dissociatio" oznaczającego „rozdzielenie". Występuje w psychiatrii, charakteryzując całkowitą utratę integralności między tożsamością, odczuciami a własnym ciałem. W porównaniu z dysocjacją konwersja jest różnie definiowana, jednak według klasyfikacji psychiatrycznej obowiązującej w Polsce od 1994 r.

W klasyfikacji amerykańskiej konwersjami określa się jedynie objawy somatyczne. Ciekawe jest to, że dysocjacja występuje u przeciętnego człowieka. Dotyczy sytuacji, kiedy czytając książkę, zaczynamy myśleć o czymś innym i jednocześnie tracimy kontakt z rzeczywistością. Takie Stany są normą.

Rodzaje zaburzeń dysocjacyjnych:

~ Amnezja dysocjacyjna — jest utrata wspomnień, ale tylko niektórych. Najczęściej dotyka osoby, które przeżyły traumę.

~ fuga dysocjacyjna — określa podróżowanie przy jednoczesnym zaniku pamięci.

~ osłupienie — jednostka przestaje reagować na bodźce zewnętrzne.

~ zaburzenie dysocjacyjne osobowości — rozdwojenie jaźni nazywane również osobowością mnogą.

~ dysocjacyjne zaburzenia ruchu — pacjent nie może poruszać żadną kończyną, choć fizycznie jest sprawny.

~ zaburzenia transowe — pacjent na skutek traumy traci jakikolwiek kontakt z rzeczywistością.

Przyczyny zaburzenia dysocjacyjnego

Chociaż etiologia zaburzeń dysocjacyjnych nie jest jednoznaczna, przyjmuje się, iż istotny wpływ na ich powstawanie wywierają przeżycia traumatyczne. Na przykład doświadczanie przemocy. Duży wpływ mają na to również czynniki genetyczne.

Szacuje się, że zaburzenia dysocjacyjne dotyczą nawet 10% społeczeństwa, natomiast dysocjacyjne zaburzenie osobowości dotyczy aż 1% społeczeństwa.

Dysocjacje często współwystępują z innymi chorobami o charakterze psychicznym. Na przykład z zaburzeniami osobowości typu borderline, czy depresją. Ponadto, zaburzenia dysocjacyjne diagnozowane są u osób, które dokonywały w przeszłości próby samobójczej, lub były źle traktowane przez opiekunów w czasie dzieciństwa.

Objawy dysocjacyjne

Wyróżnia się dwie najważniejsze kategorie objawów dysocjacyjnych:

° Objawy psychoformiczne; oraz
° Objawy somatoformiczne.

Dysocjacje o charakterze psychoformicznym związane są z procesami umysłowymi. Dotyczą one najczęściej myślenia, pamięci lub postrzegania rzeczywistości przez człowieka. Dysocjacje somatoformiczne obejmują natomiast symptomy opisywane często w literaturze jako konwersje. Co ważne, w obu powyższych przypadkach możemy mieć do czynienia zarówno z objawami pozytywnymi, jak i negatywnymi. Objawy pozytywne określają swoisty nadmiar lub pojawianie się zjawisk, które zazwyczaj nie występują u osób zdrowych (np. wrażenia słuchowe). Objawy negatywne opisują natomiast częściowy zanik lub całkowity brak umiejętności, które u zdrowych osób są dostępne.

Zaburzenie dysocjacyjne tożsamości

Najprościej można to wytłumaczyć jako dodatkową osobowość. Jest ona w stanie przejąć czasową kontrolę nad zachowaniami człowieka. Zdarzają się przypadki, w których wytwarzanych jest kilka, a nawet kilkanaście odrębnych osobowości, które są nieświadome występowania pozostałych. W dodatku pacjent nie ma dostępu do wspomnień, wypowiedzi i przeżyć odrębnej osobowości. Każda z osobowości charakteryzuje się innym słownictwem, gestami i doświadczeniami.

Diagnostyka

Zdiagnozowanie zaburzenia dysocjacyjnego jest dużym wyzwaniem. Ze względu na fakt, iż przywodzą one na myśl symptomy określonych dysfunkcji neurologicznych, konieczne jest wykonanie badań obrazowych, które mają na celu wykluczenie przyczyn organicznych. Ponadto, niezbędne jest przeprowadzenie wnikliwego wywiadu klinicznego oraz diagnozy różnicowej.

Metody leczenia

W leczeniu zaburzeń o charakterze dysocjacyjnym niezbędne jest wdrożenie postępowania psychoterapeutycznego. Leczenie farmakologiczne stanowi w niniejszym przypadku jedynie uzupełnienie postępowania psychoterapeutycznego. Należy pamiętać, że proces leczenia zaburzeń dysocjacyjnych jest długotrwały i składa się z wielu etapów. Szczególnych metod terapii wymagają przede wszystkim dysocjacyjne zaburzenia osobowości. W tym przypadku głównym zadaniem terapeuty jest doprowadzenie do integracji poszczególnych „odłamów" osobowości, a ponadto uświadomienie pacjentowi mechanizmów odpowiedzialnych za powstawanie objawów zaburzenia.