Tầm thi tập

Cẩm sắt

(Lý Thương Ẩn)

Phiên âm:

"Cẩm sắt vô đoan ngũ thập huyền,

Nhất huyền nhất trụ tứ hoa niên.

Trang sinh hiểu mộng mê hồ điệp,

Vọng đế xuân tâm thác đỗ quyên.

Thương hải nguyệt minh châu hữu lệ,

Lam Điền nhật noãn ngọc sinh yên.

Thử tình khả đãi thành truy ức,

Chỉ thị đương thời dĩ võng nhiên."

Dịch thơ:

"Ðàn gấm, năm mươi sợi ảo huyền

Từng dây, từng trục gọi hoa niên

Trang sinh, mộng sớm mơ hồn bướm

Thục đế, lòng xuân gửi tiếng quyên

Trăng sáng biển xanh, châu đổ lệ

Khói vương nắng ấm, ngọc Lam Ðiền

Tình này ôn lại còn thương cảm

Một thuở đau lòng chút nỗi niềm."

Điển cố:

Cẩm sắt, có người dịch là đàn gấm, nhưng trên thực tế là cây đàn sắt có chạm trổ. Ðàn sắt là loại đàn lớn làm bằng gỗ cây ngô đồng. Ðàn sắt và đàn cầm là hai loại đàn cổ, chữ cầm sắt thường dùng nhằm chỉ vợ chồng hoà hợp, như đàn sắt đàn cầm hoà nhau.

Theo truyền thuyết, khi Tố Nữ gẩy đàn sắt tế trời theo lệnh vua Phục Hy, đàn này có 50 dây. Nhưng vì tiếng đàn quá ai oán não nùng, Phục Hy cấm không cho sử dụng đàn này nữa. Sau đó, vì dân chúng vẫn không chịu tuân lệnh, Phục Hy mới cho phép dùng nửa số dây, từ đó đàn sắt chỉ có 25 dây (theo Phong thiền thư, Sử ký của Tư Mã Thiên ; hoặc Giao tự chí, Hán thư của Ban Cố đời Hậu Hán)