kainatta her şey Allah’ın esmasının bir tecellisi ise bu insanlar hangi esmanın tecelli dalga boyudur?
Allah’ın bazı isimleri mümin, kafir herkesin üzerinde tecelli ediyor, kendini gösteriyor. Mesela, Halık (Yaratan), Hay, Kayyum, Rezzak, Rahman, Rahim, Kerim, Basir, Semi, Müzeyyin, musavvir gibi daha pek çok isim herkeste tecelli ediyor. Çünkü her insan (sırasıyla) yaratılmış, hayatı var, varlıkta devam etmekte, rızkını alıyor, şefkat ve merhametle terbiye edilip besleniyor, maddi-manevi ikramlara mazhar kılınıyor, görüyor, işitiyor, süslü suretlere sahiptir.
Her insan yaratılışı itibariyle güzel ahlak, güzel huy, güzel düşünce kapasitesine sahiptir. Fakat imtihanın gereği olarak, çekirdek halinde olan bu güzel ahlakı dışa yansıtıp yansıtmamakta serbest bırakılmıştır.
Tin suresinde genel olarak insanların ahsen-i takvimde/en güzel bir kompozisyonda yaratılmış olduğuna vurgu yapılmıştır.
İşte, Allah’ın İnsanın yapısına dercettiği Rahman, Rahim, Kerim, Halim, Sabur, Kuddüs gibi sıfatlarına tam mazhar olmak için Allah’ın emir ve yasaklarına tam riayet etmesi gerekir. Aksi takdirde, Allah’ın ahlakıyla ahlaklanmanın zirvesi olan şeref minaresinin şerefesinden kuyu dibine, esfel-i safiline, şerefsizlik gayyasına doğru yuvarlanması mukadder olacaktır.
Allahu Teala kullarına özgür irade ve mühlet verdiği için kullar isyan edebilmektedirler. Allah Mürîd ismi ile kullarının özgür iradeli olmasını dilemiştir. Kişi özgür iradesiyle neyi seçerse, Allah da onu yaratacaktır.
