İnsanı en güzel sûrette yaratan Rabbimiz, onu bütün mahlûkatın efendisi, yeryüzünün halifesi olarak dünyaya göndermiştir. Ayrıca insanı merkez bir nokta olarak kabul edersek, varlık âleminde olan her şey de onun emrinde, onun hizmetinde ve onun ihtiyaçlarını temin etmek için çalışmakta, çabalamakta, gayret sarf etmektedir.
Yine dünyada umumi bir yardımlaşma ve mahlûkatın birbirinin imdadına koşması gibi aklılara durgunluk veren bir düzen, en mükemmel şekilde işleyen bir nizam vardır. Cansızlar bitkilerin imdadına, bitkiler hayvanların yardımına, hayvanlar insanların yardımına koşmaktadır.
İnsanların en çok yanında yer alan ve her halleriyle bizlerin ihtiyacını gören en küçük canlılardan file kadar binlerce tür teşkil eden hayvanlar, insan için çalışmaktadır. Onlardan çok farklı ve değişik şekillerde istifade etmekteyiz. Bu da bizlere Allah’ın bir ikramı ve ihsanıdır. Bu hususlar Kur’ân-ı Kerim’de şöyle ifade edilir:
“Allah, kimine binesiniz, kimini yiyesiniz diye sizin için hayvanları yaratandır. Onlarda sizin için daha nice faydalar vardır. Gönüllerinizdeki bir arzuya onlara binerek ulaşırsınız. Onlar ve gemilerin üstünde taşınırsınız.”1
“Hayvanları da O yarattı. Onlardan sizin için ısıtıcı (şeyler) ve birçok faydalar vardır. Onlardan bir kısmını da yersiniz. Sizin için onlarda ayrıca akşamleyin getirirken, sabahleyin salıverirken bir güzellik (bir zevk) vardır.”2
Bu durumda, hayvanların bir kısmının etinden, derisinden, sütünden, yününden, bir kısmının da gücünden faydalanmamız ne kadar hakkımız ise, onları yemek için kesmek, ağırlıklarımızı taşıması için yük vurmak ne kadar normalse, bir kısmını da yine insanların sağlığı ve hastalıklarının tedavisi için kullanmak da o nisbette tabiî ve yerindedir. Ancak bu durumda gereksiz yere onlara eziyet vermek caiz değildir.
Zaten onların yaratılış hikmetlerinden birisi de çeşitli şekilde onlardan faydalanmak değil midir? Birtakım hastalıkların tedavisinde denenmek istenen ilâçların başlangıçta fare, kedi, köpek gibi hayvanlar üzerinde tecrübe edilmesi ilk anda o hayvana bir eziyet gibi görülse de, neticede insanların hayatına hizmet olduğundan garip karşılanmamalı. Eğer o ilâç, hayvana acınır da, bir insan üzerinde denenir ve o ilâcın aksi tesir göstermesiyle o insanın hayatına mal olursa, onun ölmesi, hayvanın telef olmasından daha mı hafiftir?
Şüphesiz, bir insanın şifa bulması için bir hayvanın kesilmesi ve tedavide kullanılması caiz ve uygundur. Hristiyanların bu meseleye “hayvanseverlik” iddiasıyla karşı çıkmaları taassuptan başka bir şey değildir.
Dipnotlar:
1. Mü’min Sûresi, 79, 80.
2. Nahl Sûresi, 5, 6.
(Mehmed Paksu, Helal – Haram)
