I. NHỚ
1. Chép thơ
2. Chú thích:
3. Tác giả
Tên tuổi, quê quán: Quang Dũng (1921-1988), tên khai sinh là Bùi Đình Diệm, quê ở Đan Phượng, Hà Tây (nay Hà Nội).
Cuộc đời: QD sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Trước CMT8, ông là thầy giáo dạy học. Sau CMT8, Quang Dũng tham gia quân đội. Từ sau năm 1954, ông là biên tập viên Nhà xuất bản Văn học.
Phong cách: QD là một hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa - đặc biệt khi ông viết về người lính Tây Tiến và xứ Đoài (Sơn Tây) của mình.
Sự nghiệp: QD là nghệ sĩ đa tài, vẽ tranh, làm thơ, soạn nhạc , viết văn ông đều để lại dấu ấn. Ông có mấy tác phẩm chính như: "Mây đầu ô", "Thơ văn Quang Dũng". Năm 2001, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
4. Tác phẩm
Đoàn quân Tây Tiến: là đơn vị bộ đội được thành lập vào năm 1947. Có QD là đại đội trưởng.
Nhiệm vụ TT: phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt - Lào, đánh tiêu hao lực lượng quân đội Pháp ở Thượng Lào và vùng Tây Bắc Việt Nam.
Địa bàn hoạt động: vùng rừng núi hiểm trở ở biên giới Việt - Lào.
Chiến sĩ TT: phần lớn là thanh niên, học sinh Hà Nội, (trong đó có QD) với tâm hồn đậm nét hào hoa, lãng mạn, họ gác lại ước mơ tuổi trẻ thực hiện lý tưởng đất nước, mang cốt cách hào hoa người HN vào chiến trường.
Hoàn cảnh sáng tác:
+ Được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, đời sống bộ đội đặc biệt khó khăn, trung đoàn TT chiến đấu ở vùng rừng núi , thiếu thốn thuốc men đạn dược, sốt rét hoành hành nhưng họ vẫn sống chiến đấu dũng cảm lạc quan.
+ TT sau một thời gian hoạt động trở về thành lập trung đoàn 52, QD chuyển sang đơn vị khác ở Phù Lưu Chanh (Hà Đông), cuối năm 1948 và viết bài thơ này.
Xuất xứ: Bài thơ được in trong tập "Mây đầu ô".
Thể thơ: bảy chữ.
Ý nghĩa nhan đề:
Bố cục:
+ Phần 1 (từ đầu đến "Mai Châu mùa em thơm nếp xôi"): Nỗi nhớ về con đường hành quân, nhớ về người lính TT chiến đấu gian khổ trên nền thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, dữ dội.
+ Phần 2 (tiếp đến "Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa"): Tình quân dân trong đêm liên hoan văn nghệ.
+ Phần 3 (tiếp đến "Sông Mã gầm lên khúc độc hành"): Hình ảnh người lính TT bi tráng, lãng mạn.
+ Phần 4 (còn lại): Lời hẹn ước gắn bó với TT và miền Tây.
II. BẺ TỪ, VIẾT BÀI
1. Phần 1 (từ đầu đến "Mai Châu mùa em thơm nếp xôi"): Nỗi nhớ về con đường hành quân, nhớ về người lính TT chiến đấu gian khổ trên nền thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, dữ dội.
a, Nỗi nhớ
"Sông Mã xa rồi TT ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi"
*Đối tượng của nỗi nhớ:
