- Sức sống tiềm tàng của Mị: qua 4 biến cố lớn.
1. Thống lý ướm hỏi bố Mị gả con trừ nợ. Mị từ chối ngay: "Con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ thay bố, bố đừng bán con cho nhà giàu."
=> Mị thà làm việc cực nhọc mà có tự do còn hơn đi vào cuộc hôn nhân gả bán.
2. Khi bị lừa bắt về làm dâu, Mị định ăn lá ngón tự tử.
"Đêm nào Mị cũng khóc", "Mị trốn về nhà", "trông thấy bố, Mị quỳ lạy", định ăn lá ngón tự tử.
=> Mị thà chết cũng không muốn sống tiếp đời trâu ngựa, tù túng, héo mòn, không hạnh phúc. Mị tìm cái chết vì không được sống.
3. Trong đêm tình mùa xuân.
• Không gian bên ngoài:
"Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió và rét rất dữ dội."
=> Xuân là mùa của lễ hội, lúc con người đi tìm vui sau những ngày lao động mệt mỏi. Mùa xuân năm ấy, "gió và rét rất dữ dội" khiến người ta có cảm giác cô đơn, muốn tìm hơi ấm, tìm người yêu để, tìm chốn để đi chơi.
"những chiếc váy hoa đem ra phơi trên những mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ."
=> Mùa xuân đã thổi hồn vào những thứ vô tri bằng một phép so sánh đơn giản, biến chiếc váy hoa thành những "con bướm sặc sỡ", tự do kiếm phấn tìm hoa. Mùa xuân thổi hồn vào tất cả, khiến con người cũng như được đẹp lên, trẻ ra, đi tìm niềm vui mới, rũ bỏ thân xác cũ.
• Chi tiết tiếng sáo: xuất hiện 4 lần.
Tiếng sáo: " ngoài đầu núi lấp ló"
"nghe tiếng sáo vọng lại, tha thiết bổi hổi."
=> Bao nhiêu năm sống câm lặng, mất khái niệm không thời gian, hôm nay, Mị nhận ra tiếng sáo, tâm hồn Mị rung động "tha thiết bổi hổi". Mị cảm thấy rạo rực, lâng lâng trước âm thanh tiếng sáo.
"Mị nhẩm thầm bài hát của người đang thổi."
=> Điều đó cho thấy, tiếng sáo nằm sâu trong tiềm thức Mị. Mị đã từng gửi gắm nhiều tình cảm vào tiếng sáo, Mị cũng từng quên đi nó, giờ đây chính tiếng sáo dìu dắt Mị trở về thực tại.
=> Tiếng sáo "đầu núi" đã hồi sinh cảm giác, nhận thức thế giới bên ngoài của Mị.
Tiếng sáo: "văng vẳng" "đầu làng"
"Mị lén lấy hũ rượu, uống ực từng bát"
=> Tiếng sáo đã đánh thức kí ức, thôi thúc Mị uống rượu. Vì chỉ khi say Mị mới dám sống thật. Cách uống rượu của Mị thể hiện những biến đổi âm thầm mà dữ dội. Mị "uống ực từng bát", vội vàng nuốt những cay đắng, tủi hờn, uất nghẹn trong lồng ngực.
"sống về những ngày trước"
=> Tiếng sáo "văng vẳng" không chỉ là âm thanh vang xa, rõ nét giữa vô vàn âm điệu ngày tết, mà còn là âm thanh vọng lại từ quá khứ. Tiếng sáo đưa Mị về những ngày xưa, yêu đời và tự do. Mị nhớ lại khi xưa Mị có cả nhan sắc và tài năng. Tiếng sáo dẫn Mị tìm lại chính mình.
"Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước."
=> Mị đã được khôi phục cảm giác, niềm kiêu hãnh trước kia.
