Schrijven, hoe doe je dat?

First draft en verder

Nu we diverse aspecten van het schrijven hebben behandeld is het tijd om aan de slag te gaan. Hopelijk heb je nu een outline, wat personages en dus ook je plot, eventueel wat worldbuilding en andere aspecten op papier. Tijd om te gaan schrijven!

En dat is ook precies wat je moet gaan doen. De eerste versie van je boek is de "First Draft", de eerste versie. Sommige auteurs beginnen met het einde en gaan dan verder vanaf het begin. Anderen beginnen bij het begin. Ook hier geldt weer; de methode die voor jou werkt is de beste. En het is niet erg om hier mee te experimenteren. Schrijven is heel veel hard op je gezicht vallen en weer opstaan.

Schrijf nu je hele boek van begin tot einde. Stop niet. Ga niet terug. Pas geen al geschreven stukken aan. Als je onder het schrijven merkt dat je iets moet aanpassen in eerdere stukken, noteer dit voor jezelf zodat je het niet vergeet. Maar pas het niet aan. Schrijf door.

Sommige mensen doen jaren over hun first draft. Die doen het dus fout. Zet voor jezelf een minimaal doel wat je per dag wilt afronden. Twee pagina's, vierduizend woorden, een uur per dag. Maakt niet uit. En houd je eraan. Let niet op je spelling en grammatica. Zorg dat jouw verhaal op papier (ook al is dat digitaal papier) komt. Lees geen hoofdstukken terug.

Je eerste versie schrijf je alsof je met een bloedende wond in water bent gesprongen met vier hongerige haaien in de buurt die je in de smiezen hebben gekregen. Zwem als een gek naar de kust totdat je veilig bent. Negeer techniek, het gaat erom dat je op je strand staat voordat je benen eraf gehapt zijn.

Klaar? Mooi. Lees nu je eerste versie van begin tot eind, als het even kan in één keer. Zuigt het? Leest het alsof je over je toetsenbord hebt heen gekotst en dat dit woorden in je tekstverwerker geworden zijn? Mooi. Dan weet je dat er een hoop te verbeteren is. Leest het heerlijk weg en denk je dat mensen dit verhaal fantastisch gaan vinden? Dan doe je het fout en moet je leren veel en veel kritischer naar je eigen werk te kijken. De eerste versie zuigt altijd, zelfs bij de allerbeste schrijvers. Deze versie wil je aan niemand laten zien. Echt niet. En dit is al zeker niet de versie die je op Wattpad publiceert of naar een uitgever stuurt.

Gefeliciteerd! Je bent nu al verder gekomen dan 90% van de aspirant-schrijvers, want die krijgen hun eerste versie niet eens af. Wellicht heb je wat nodig is om een echte schrijver te worden!

Tijdens het eerste keer doorlezen vul je je al bestaande aantekeningen aan wat betreft geplande correcties, gaten in het plot, etc etc. Nu komt dan ook het echte werk van het proces; je werk corrigeren totdat je je ogen niet meer uit je kop schaamt dat je dit hebt durven schrijven. Verwerk eerst al je aantekeningen. Dan heb je je tweede versie, maar je bent er nog niet.

Loop nu je hele boek weer door en bekijk elke zin. Doe dit ook zin voor zin. Kijk of de zin wel nodig is, korter kan of juist langer moet. Let op of je een cosistente schrijfstijl hebt. Schrijf alle passief geschreven zinnen om. Pas alle zinnen aan die emoties aan de lezer vertellen zodat je de emoties laat zien door acties en dialoog. Verbeter elke regel dialoog zodat deze beter leest en goed laat zien wat je personages denken, vinden en willen. Verbeter alle spelling en grammatica. Gebruik ook hiermee je eerder gestelde doelen van aantal pagina's, woorden of tijd per dag die je aan dit boek besteed. Je wilt toch dat het af komt?

Je hebt nu je derde versie af. Gaat die op Wattpad? Nope. Ook deze niet. Maar wellicht durf je deze wel aan je partner, beste vriend(in) of een ouder te laten zien. Misschien. Ga er dus nog maar een keer doorheen. Als het goed is zou het plot nu moeten kloppen, je personages geloofwaardig moeten zijn, je dialoog nuttig en prettig om te lezen, je spelling en grammatica op orde. Althans, grotendeels. Pas dus wederom alles aan wat nog beter kan, verwijderen onnodige woorden of zinnen, verhoog of verlaag het tempo van het verhaal waar nodig, etc. etc.

Nu heb je mogelijk een versie die van een duisdanige kwaliteit is dat hij naar je beta-lezers (als je die hebt) kan, of op Wattpad gezet kan worden. Ik weet uit ervaring dat Wattpad-lezers kunnen een fantastisch beta-publiek zijn. De verhalen die ik tot 2016 op Wattpad heb gezet zijn veelal tweede versies en ik schaam mij nu nog dat ik jullie dit heb aangedaan. Bij deze dan ook mijn excuses hiervoor.

Publiceer hier dus op zijn vroegst vanaf de vierde versie en denk niet eens aan het opsturen naar een uitgever (of zelf uitgeven als je dat wilt gaan doen) voordat je op de vijfde of zesde versie zit. Bespaar jezelf die vernedering.

Uiteraard geldt ook hier weer dat bovenstaande methode wellicht niet helemaal aansluit bij de manier die voor jou werkt, dus stuur bij waar dat voor jou logischer of prettiger werkt. Maar aangezien elke gepubliceerde auteur bovenstaande proces in meer of mindere mate doorloopt, mag je er vanuit gaan dat jij dit ook moet doen als je je eigen werk serieus genoeg neemt.

En als jij het niet serieus genoeg neemt, verwacht niet dat anderen dat dan wel doen!