Schrijven, hoe doe je dat?

Plot

Voordat we aan de outline kunnen beginnen, moeten we een plot hebben. We kunnen niets ordenen als we het nog niet hebben verzonnen!

Wat is een plot? Een plot is waar je verhaal over zal gaan. Het is de structuur van je verhaal. De structuur is eigenlijk vrijwel altijd hetzelfde, ongeacht je genre of doelgroep. Elk plot (of subplot) bestaat uit de nu volgende elementen:

1. Expositie of begin
2. Conflict
3. Ontwikkeling
4. Conclusie

We pakken er een voorbeeld bij. Ons verhaal gaat over een jongen die verliefd is op het mooiste meisje van de klas. Je begint met het uitzetten van de huidige situatie. Hij is een gamer die moeite heeft om sociale contacten aan te gaan. Hij heeft al een tijdje een oogje op het mooiste meisje uit de klas. Dit is dus 1, de expositie, de beginsituatie. Hierin leert de lezer je protagonist kennen en vindt de lezer hem hopelijk sympathiek of interessant genoeg om verder te lezen. Het eindfeest nadert en hij wil haar uit vragen. Helaas is de meest populaire jongen uit de klas hem voor. Dit is 2, het conflict. De protagonist doet er alles aan om alsnog de aandacht te krijgen van het meisje en roept zelfs de hulp in van een online game-maatje om hem advies te geven. Uiteraard lopen haar adviezen op niets uit, tot frustratie van de protagonist. Dit is 3, de ontwikkeling. Tenslotte besluit hij de strijd op te geven. Dan komt hij er per ongeluk achter dat zijn game-maatje een ander meisje uit zijn klas is, die al een tijdje stiekem verliefd op hem is en niet weet dat ze al maanden lang contact hebben. Hij confronteert haar en besluit met haar naar het eindfeest te gaan. En dat is 4, de conclusie. Makkelijk, nietwaar?

Zoals je merkt zit er een bepaalde spanningsopbouw in deze structuur. Het begint allemaal heel rustig met de beginsituatie. Dan doet er zich een probleem voor, dat de protagonist dwingt iets te doen wat hij eng of moeilijk vindt, tegen zijn natuur in gaat. De spanning in het verhaal neemt hierdoor toe. Uiteindelijk is alles fout gegaan, de protagonist is ten einde raad. Dit is het hoogtepunt van de ontwikkeling en dus spanning, de climax, vlak voor de conclusie. Dan weet de hoofdpersoon alles op te lossen en zitten we bij de conclusie. De spanning neemt weer af. Vaak verwerken schrijvers in de conclusie ook de nieuwe situatie, waarin je ook goed kunt zien welke persoonlijke ontwikkeling de protagonist heeft doorgemaakt. In ons voorbeeld heeft hij sociaal contact met een meisje waar hij veel mee gemeen heeft en durft hij op sociaal vlak meer naar buiten te treden. Persoonlijke ontwikkeling van je personage is een belangrijk onderdeel van het maken van een realistisch personage, maar hierover later meer.

Laten we er eens een paar subplots bij pakken. De protagonist heeft regelmatig contact met zijn game-maatje, maar uitsluitend via de chat-mogelijkheid binnen zijn favoriete spel. Dat is punt 1. Zijn wifi vliegt er iedere keer uit, waardoor hij geen contact kan leggen als hij wel en zelf een oplossing voor zijn actuele probleem moet vinden. Dat is 2. Op een gegeven moment doet zijn wifi-verbinding het helemaal niet meer, net op het moment dat hij het advies van zijn maatje echt heel erg hard nodig heeft. Hij raakt in paniek. Dat is 3. Hij komt erachter dat zijn buurjongen een apparaatje heeft gebouwd die precies uitzend op dezelfde frequentie als zijn wifi-kanaal. Hij vraagt zijn buurjongen de nodige aanpassingen te maken en kan weer online. En dat is 4.

Elke poging die de protagonist doet om zijn grote liefde voor zich te winnen is een subplot. Als hij bijvoorbeeld regelmatig met zijn jongere zusje een aanvaring heeft, zijn die aanvaringen ook subplots. Een verhaal kan dus best veel subplots bevatten. Ze hoeven natuurlijk niet allemaal even spannend te zijn. Subplots kunnen zelfs zo klein zijn dat een heel subplot binnen een hoofdstuk plaats vindt.

Zoals je ziet, volgt het subplot dezelfde structuur. Er zijn uitgebreidere modellen met meer details en die kun je vast wel ergens op internet vinden. Er zijn ook een of twee andere plotstructuren mogelijk, maar dit is de meest gebruikte.

Je verhaal heeft altijd een hoofdplot en minimaal enkele subplots. Meerdere subplots geven je verhaal diepte, maakt het spannender en (vaak) geloofwaardiger. Het geeft je ook de kans om je personages tot leven te laten komen. Dit is afhankelijk van nog wat andere factoren, maar subplots helpen enorm.

Als je eenmaal je hoofdplot en enkele subplots hebt uitgedacht, dan ben je klaar om te beginnen met je outline. Je hebt namelijk nu heel veel gestructureerde plots om te ordenen.