Schrijven, hoe doe je dat?

Outline

Het outlinen van je verhaal is een belangrijk onderdeel van het schrijfproces. Deze voorbereiding is van fundamenteel belang voor de reis van idee naar afgerond verhaal.

Voor ik je uitleg wat een outline is en hoe die kunt maken, wil ik wel duidelijk maken dat de mate van details waarin je werkt per schrijver verschillend zijn. Stephen King bijvoorbeeld doet er bijna niet aan. Hij komt met een idee en begint te schrijven. Dit is ook de reden dat sommige van zijn korte verhalen uiteindelijk een heel boek worden. Veel andere schrijvers werken hun idee tot in het kleinste detail uit en beginnen dan pas te schrijven. Alle mogelijke gradaties tussen deze twee uiterste zijn mogelijk.

Ikzelf werk meestal met een uitgebreide samenvatting waarin ik de hoofdgebeurtenissen uiteen zet. Dan begin ik te schrijven. Vaak genoeg nemen mijn personages ergens een zijweg, doen onverwachte dingen of het verhaal sluipt langzaam en ongezien naar een heel ander einde. Vaak komen die spontane afwijkingen van mijn voorbereiding het verhaal ten goede (kijk hier wel altijd heel kritisch naar!), dus laat ik het zo. Onthoud wel dat een outline niet in steen uitgehakt is. Je mag het veranderen of gewoon negeren. Zoals met alles wat betreft schrijven; er zijn regels, maar wijk van de regels af als dit het verhaal ten goede komt.

Hoe kom je erachter wat voor jou het beste werkt? Gewoon proberen. Begin met het ene of het andere uiterste en ga aan de slag. Je leert al doende wel wat voor jou werkt. Schrik niet als dit een paar (of meer) verhalen kost voordat je eruit bent. Het is zelfs goed mogelijk dat je lange tijd met weinig voorbereiding werkt en op een gegeven moment merkt dat je toch meer baat hebt aan een uitgebreidere outline. Ook de methode die je gebruikt is niet in steen geschreven; pas deze aan wanneer nodig. Wees flexibel!

Goed, hoe maak je een outline? Ik ga uit van de uitgebreide methode. Leg van elk hoofdstuk vast wat er gaat gebeuren. Personages, locaties, gebeurtenissen, enzovoorts. Sommige doen dit het liefste op de computer; in Scrivener zijn hier tools voor, maar je kunt ook een programma gebruiken dat bedoeld is om een mindmap te maken. Andere schrijvers werken met post-it blaadjes of andere notitieblaadjes. Ook dit is prima. Gebruik wat je prettig vindt.

Als je het vorige hoofdstuk hebt gelezen, dan weet je dat je eerst een plot en subplots moet hebben voordat je kunt beginnen met je outline.

Noteer elk plotpunt op kaartjes (digitaal of papier). Geef ze kleurcoderingen om aan te geven bij welk plot (hoofdplot of welk specifiek subplot) om het jezelf makkelijker te maken. Leg ze op chronologische volgorde, dus wat er eerst gebeurt en wat daarna. Let hierbij op dat je dus alle kaartjes, dus het hoofdplot en alle subplots, bij elkaar legt. Hierna verdeel je alle gebeurtenissen in hoofdstukken. Doe een stapje terug en kijk naar je outline: dat is je boek. Nu hoef je het alleen nog maar te gaan schrijven. Maar een gedegen voorbereiding is in ieder geval het halve werk. En raak niet gefrustreerd als het niet meteen lukt, of als je achteraf merkt dat je outline niet handig is. Leer van je fouten. Leren schrijven is een langzaam proces dat veel schrijvers tien of twintig jaar kost. Blijf het vooral doen en zoek hierin een methodiek die voor jou het beste werkt.

Kijk ook zeker op internet naar informatie over outlinen. Dit is een methode, maar er zijn er meerdere. Als je visueel ingesteld bent (zoals ik), kijk dan op YouTube en zoek op 'outline novel'. Engels kunnen verstaan is dan wel handig, want voor zover ik heb kunnen vinden zijn er geen goede Nederlandstalige YouTubers die goede schrijftips geven in korte, leuke filmpjes.

Een andere methode van voorbereiding is de sneeuwvlokmethode. Hier zal ik straks een heel hoofdstuk aan wijden.