Schrijven, hoe doe je dat?

A.I. and I

We horen er continue over; A.I. Maar waar kunnen wij schrijvers A.I. eigenlijk allemaal voor gebruiken? Wat zijn de voordelen en de nadelen?

Laten we beginnen met wat A.I. niet voor je kan doen. Dat is natuurlijk een boek schrijven. En waarom zou je dat willen? Dan is het immers een slim programma dat 'jouw' boek geschreven heeft op basis van jouw idee, maar dan is het niet echt jouw werk. Wat kan A.I. dan wel voor je doen?

A.I. is een hulpmiddel zoals vele andere hulpmiddelen die we gebruiken. Het kan ervoor zorgen dat we sommige arbeidsintensieve taken door A.I. laten uitvoeren zodat wij meer tijd over hebben voor het creatieve proces.

Zo is A.I. prima te gebruiken voor het doen van research. Research is van vitaal belang voor elk boek, welk genre dan ook. Als we onze verhalen een beetje waarheidsgetrouw, feitelijk correct, wetenschappelijk verantwoord of historisch kloppend willen krijgen, dan zullen we ons moeten verdiepen in de leefwereld van onze personages, zelfs als dit een volledig verzonnen leefwereld is.

Schrijf je een historische roman die zich afspeelt tijdens de industriële revolutie? Wil je weten hoe de verdeling van sterren in het melkwegstelsel is? Onder welke omstandigheden water onder het vriespunt niet bevriest? Informatie over een bepaalde aandoening of ziekte? Informatie over een bepaalde plaats waar jouw personage leeft, maar waar je zelf nog nooit geweest bent?

Waar je vroeger vele naslagwerken en websites moest nalopen voor de juiste informatie, kun je nu gewoon wat je wilt weten vragen aan A.I. Die loopt voor jou een aantal bronnen af en komt met de antwoorden op basis van deze bronnen. Wat jou uren kost doet een A.I. in luttele seconden. Dat is dan weer tijd die jij kunt gebruiken om te schrijven en niet met het napluizen van informatie op tientallen websites. En als je wat diepgaandere informatie wilt hebben over het antwoord dat je krijgt kun je vervolgvragen stellen. Research met A.I. kan heel erg leuk zijn en bijzonder nuttig. Bedenk natuurlijk wel dat A.I. niet onfeilbaar is en de bronnen die het raadpleegt ook niet. Net zoals het handmatig doen van research moet je er wel altijd op bedacht zijn dat de informatie ook moet kloppen. Wees daar kritisch op.

Wat ook erg nuttig kan zijn is een brainstorm-sessie. Zit je vast met je plot? Denk je dat je personage beter uitgediept kan worden. Denk je dat een plotlijn beter kan? Leg je probleem voor aan A.I. Die kan vervolgens met suggesties komen. Je hoeft die niet op te volgen en sommige suggesties zullen totaal niet bruikbaar zijn voor jouw verhaal, maar soms wel. In het ergste geval dwingt een brainstorm-sessie je het probleem van diverse kanten te bekijken en kom je tot een oplossing van je probleem. Ook hier kun je vervolgvragen stellen die je naar een oplossing kunnen leiden.

Een A.I. kan je ook helpen met het maken van een cover of afbeeldingen. Er zijn veel A.I.'s die met afbeeldingen werken. Beschrijf wat je wilt zien (of wie) en even later staat het voor je neus. Niet altijd kloppend, maar oefening baart kunst. Zo kun je concept-art voor je personages, scènes of locaties maken. Als dit je helpt dit beter te visualiseren en te beschrijven in je boek, dan is ook dat een prima hulpmiddel. Mogelijk kun je het gebruiken voor het maken van een cover. Op veel afbeeldingen die door A.I. gemaakt zijn zitten geen autersrechten, dus kun je die gebruiken voor je cover. A.I. kan veel dingen sneller maken dan jij voor elkaar krijgt met urenlang prutsen met een grafisch programma. Kant-en-klare covers kunnen (nog) niet, maar een object, persoon of een situatie die jij op je cover wilt is vaak prima mogelijk.

A.I. kan je ook helpen met bepaalde zaken waar je zwakke plekken als schrijver zitten. Ben je niet zo goed in het schrijven van dialogen of heb je juist moeite met het beschrijven van je scène? A.I. kan tekst genereren die jij dan verder kunt uitwerken en aanpassen. A.I. kan met details op de proppen komen waar je zelf nog niet bij stil hebt gestaan. Ook hier is het weer niet de bedoeling om klakkeloos de teksten of informatie over te nemen, maar gebruik het als een begin voor je eigen werk.

Maar welke moet je dan hebben? Er zijn er inmiddels een hele boel. ChatGPT is een van de bekenste, maar ook Bing Copilot wordt steeds meer en meer gebruikt en Perplexity is in opmars. Copilot doet het overigens ook heel erg goed in het Nederlands. Voor afbeeldingen is Copilot ook prima, Leonardo vind ik er goed en Tensor Art kan ook, maar vind ik tot nu toe alleen maar echt geschikt voor plaatjes van mooie dames. Als schrijver heb je daar meestal niet veel aan. Er zijn ook A.I. die helemaal gericht zijn op schrijvers en het helpen maken van content, maar die zijn veelal voor het Engelse taalgebied. Daar heb je dus niets aan als je in het Nederlands schrijft.

Veel A.I. sites hebben een betaalde optie met de mogelijkheid om gratis met minder opties er gebruik van te maken. Of het je waard is om ervoor te betalen is aan jou, maar veel van de gratis opties zijn prima te gebruiken voor alles wat ik hierboven heb beschreven.

Bovenstaande lijstje is op basis van het moment van schrijven van deze pagina, namelijk juli 2024. Het A.I.-landschap veranderd met de dag en ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. De mogelijkheden voor ons als schrijvers dus ook. Beter spelcontrole door middel van A.I. zit in de (huidige) pijplijnen en ik verwacht dat het over enige tijd zelfs mogelijk zal zijn om je werk te laten vertalen.

Hoe dan ook; wees niet bang om A.I. te gebruiken in je creatieve proces voor de zaken waardoor je of heel veel tijd vrijmaakt om te schrijven of om je te helpen met facetten waar je minder goed in bent.