De Gifbeker van Socrates

Parmenides

Een andere zogenaamde presocratische filosoof, oftewel eentje uit de tijd voor filosofie bekend was, heette Parmenides.

Parmenides zei dat er een onveranderlijk en onbeweeglijk iets aan de grondslag van al het bestaan ligt. Niks ontstaat en niks vergaat, alles is, is er altijd geweest en zal altijd zo zijn: elke vorm van verandering is schijn en een illusie. Hij gaf hiervoor als reden dat er nooit "niets" kan zijn, maar zodra dingen bewegen of veranderen, ontstaat er een ruimte met "niets". Dit kan niet, dus niks kan veranderen.

Daarnaast vindt hij de waarheid weten belangrijker dan meningen vormen: volgens hem bestaat er namelijk een duidelijk goed en fout, dus wat heb je aan een mening als het niet blijkt te kloppen?

Voor Parmenides staat echt alles vast: ook over de logica valt niet te twisten, de wetten daarvan zijn absoluut.
Hij is één van de eerste rationalisten in de westerse filosofie, maar ondanks dat hij denkt dat alles vaststaat, is hij geen atheïst: hij denkt dat al die dingen juist vast staan doordat ze goddelijk gegeven zijn. De goden hebben ze bedacht, dus kun je er niet aan twijfelen.

Denken en Zijn, dat is hetzelfde, is zijn beroemde uitspraak: je kan alleen denken aan datgene dat is, niet aan datgene dat niet is.

Daarnaast schijnt hij de eerste te zijn die in zijn boeken iets noemt over het feit dat de aarde wel eens rond zou kunnen zijn.