Noli Me Tangere

Kabanata 14: Si Pilosopo Tasyo

Si Pilosopo Tasyo ay dating Don Anastacio.  Siya ay laging laman ng lansangan, walang tiyak na direksyon ang kanyang paglalakad.  Nang araw na iyon ay dumalaw din siya sa libingan upang hanapin ang puntod ng nasirang asawa.  Ang pagkakilala kay Tasyo ng mga mangmang ay isang taong may toyo sa ulo o baliw.

Anak siya ng mayaman.  Pero, dahil sa katalinuhan niya ay pinahinto sa pag-aaral mula sa dalubhasaan ng San Jose.  Natatakot kasi ang kanyang ina, na dahil sa pagtatamo niya ng higit na mataas na kaalaman, baka makalimutan niya ang Diyos.  Isa pa, gusto ng kanyang ina na siya ay magpare.  Pero, hindi niya ito sinunod at sa halip ay nag-asawa na lamang siya.  Gayunman, pagkaraan ng isang taon, namatay ang kanyang asawa.  Inukol na lamang ni Tasyo ang sarili sa pagbabasa ng mga aklat hanggang sa mapabayaan niya ang kanyang mga minanang kayamanan.

Bagamat nang hapong iyon mayroong babala na darating ang unos sapagkat matatalim na kidlat ang gumuguhit sa nagdidilim na langit, masaya pa rin ang hitsura ni Pilosopo Tasyo.  Ito ang ipinagtaka ng mga taong nakakausap niya.  Tinanong siya kung bakit, diretso ang sagot niya:

Ang pagdating ng bagyo ang tangi kong pag-asa sapagka’t ito ang magdadala ng mga lintik na siyang papatay sa mga tao at susunog sa mga kabahayan.  Sana magkaroon din ng delubyo sapagkat may sampung taon na ngayon, isinuwestiyon ko sa bawat kapitan ang pagbili nila ng tagahuli ng kidlat o pararayos ngunit ako’y pinagtawanan lamang ng lahat.

Ayon pa sa kanya, hindi binili ng mga kapitan ang kanyang pinabibili at sa halip ay mga paputok at kuwitis ang kanilang binili at binayaran ang bawat dupikal ng kampana, gayong sa agham ay mapanganib ang tugtog ng mga batingaw kapag kumukulog.  Iniwanan ni Tasyo ang kausap at nagtuloy ito sa simbahan.  Inabutan niya ang dalawang bata sa pagsasabing ipinaghanda sila ng kanilang ina ng hapunang pangkura.  Tumango ang mga bata.

Lumabas ng simbahan si Tasyo at nagtuloy sa may kabayanan.  Nagtuloy siya sa bahay ng mag-asawang Don Filipo at Aling Doray.  Masayang sinalubong ng mag-asawa at itinanong kung nakita niya si Ibarra na nagtungo sa libingan.  Sumagot siya ng oo sa pagsasabing nakita niya itong bumaba sa karwahe.  Naramdaman niya, anya, ang naramdaman ni Ibarra nang hindi makita ang libing ng ama.  Ayon kay Tasyo isa siya sa anim na kataong nakipaglibing kay Don Rafael.

Sa pag-uusap pa rin nila, nabanggit ni Aling Doray ang tungkol sa purgatoryo sapagkat nuon ay Undas nga.  Sinabi ni Tasyo na hindi siya naniniwala sa purgatoryo.  Pero, sinabi niyang iyon ay mabuti, banal at maraming kabutihan ang nagagawa nito sa tao upang mabuhay ng malinis at dalisay na pamumuhay.  Binigyang diin pa niya na ang purgatoryo ay siyang tagapag-ugnay ng namatay sa nabubuhay.

Pagkuwa’y nagpaalam na siya.  Palakas ng palakas ang buhos ng ulan.  Ito ay sinasalitan ng matatalim na kidlat at kulog.  Siyang-siya si Pilosopo Tasyo sa gayong pangyayari sapagkat nakataas pa ang kanyang dalawang kamay at nagsisigaw habang naglalakad papalayo sa mag-asawa.