Kişilik psikolojisi bireyin duygu, düşünce ve davranışları üzerinde belirleyici rol oynayan kişiliğe yönelik kapsamlı açıklamalar getiren bilim dalıdır. Kişiliğin diğer psikolojik süreçlere olan etkileri, kişiliği etkileyen faktörler ve bireyler arası farklılıklar kişilik psikolojisinin temel çalışma konularını oluşturur.
Kişilik Psikolojisi Ne Demek?
Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre kişilik psikolojisi kişilik gelişimini, yapısını, özelliklerini, dinamik süreçlerini, türlerini ve bozukluklarını sistematik olarak araştıran psikoloji alt dalıdır. Kişilik psikolojisi insanın bireyselliğinin unsurlarını bütünleştirici bakış açısıyla araştırmayı amaçlar. Bu unsurlar bilişsel, duygusal, motivasyonel, gelişimsel ve sosyal süreçlerden oluşur.Kişilik Psikolojisinin Tarihçesi
Kişilik kavramı, M.Ö. 370 yılında yaşayan Hipokrat’tan başlayarak yaklaşık 2000 yıldır incelenmektedir. Kişilik sözcüğü maske anlamına gelen Latince persona sözcüğünden gelir. Kişilik kavramı, bir çalışma alanı olarak kişilik özelliklerinin veya davranışların vücutta bulunan sarı safra, kara safra, balgam ve kan sıvılarının dengesi sonucu ortaya çıktığını savunan Hipokrat ile başlar. Hipokrat’a göre bu denge sonucu huysuzluk, melankoli, sakinlik ve neşeli olma gibi kişilik tipleri meydana gelir.Modern kişilik psikolojisinin büyük bir kısmı felsefi tartışmalardan etkilendiler. Bireyin seçimlerinin bilinçliliği, çevreye karşı kalıtımın etkisi ve bireylerin benzersizliğine yönelik tartışmalar kişiliği belirleyen faktörlerin ne olduğuna yönelik açıklamalar getiren psikologların kuramlarını etkiledi. Bu tartışmalardan etkilenen başlıca modern kişilik kuramları psikodinamik, davranışçı, hümanist, biyolojik bilişsel ve varoluşçu yaklaşımlardır.
Sigmund Freud'un ortaya attığı psikodinamik kuram, insan davranışının zihnin çeşitli bileşenleri arasındaki etkileşimin bir sonucu olduğunu öne sürer. Öte yandan bu kurama göre kişiliğin bir dizi psikoseksüel gelişim aşamasına göre şekillenir. Adler, Erikson, Jung ve Horney gibi Neo-Freudçu kuramcılar, Freud'un fikirlerini genişlettiler.
Davranışçı yaklaşıma göre bir bireyin kişiliği dış uyaranlara verilen tepkiler sonucu gelişir. Hümanist kuram insanın özgür iradesinin davranışın en önemli belirleyicisi olduğunu savunur. Biyolojik yaklaşımlar, kişiliğin şekillenmesinde genetiğin ve beynin rolüne odaklanır.
Kişilik Psikolojisi Ne Yapar?
Kişilik, bireyin genetik özelliklerinin çevreyle girdiği etkileşim sonucu ortaya çıkan ve bireyi diğerlerinden ayıran yapılaşmış özellikler bütünüdür. Kişilik gelişimi çocukluktan başlayarak yaşam boyu devam eder. Bu nedenle kişilik psikologları bireylerin kendilerine özgü duygu, düşünce ve davranışsal süreçlerini inceleyerek kişiliği açıklamaya çalışır.Kişilik Psikolojisinin Çalışma Alanları Nedir?
Uygulamaya yönelik çalışan kişilik psikologları bireysel ofislerinde, ruh sağlığı merkezlerinde, kliniklerde, rehabilitasyon merkezlerinde ve hastanelerde görev alabilir. Araştırmaya yönelik çalışmalar yapan kişilik psikologları ise genellikle devlet kurumları, üniversiteler veya özel araştırma kuruluşları için çalışırlar. Öte yandan endüstriyel kuruluşlar kişilik psikolojisinin çalışma alanlarındandır.Kişilik Psikolojisi Uygulamaları Nelerdir?
Kişilik psikolojisi uygulamaları şu şekilde listelenir:
Değerlendirme görüşmesi
Gözlem ve görüşme uygulamaları
Psikolojik test uygulamaları
Psikolojik testin geliştirilmesi
Psikoterapi
Kişilik Psikolojisinin Diğer Psikoloji Dallarıyla İlişkisi Nedir?
Kişilik psikolojisi alanında çalışan psikologlar sıklıkla klinik psikoloji ve sosyal psikoloji alanları ile birlikte çalışmalar yürütür. Kişilik bozuklukları ve bireylerin farklılıkları kişilik psikolojisi ve klinik psikolojinin sıklıkla çalıştığı ortak konuları oluşturur. Sosyal psikoloji bireyin tutum, biliş, sosyalleşme gibi davranış ve düşünce kalıplarını inceler. İncelenen bu kavramlar bireyin kişiliği ile karşılıklı etkileşim içerisindedir. Bu nedenle kişilik psikolojisi ve sosyal psikoloji birlikte çalışmalar yaparlar.Kişilik Psikolojisi ile İlgili Kitaplar Nelerdir?
Kişilik psikolojsi ile ilgili kitaplar şunlardır:
Kişilik- Jerry M. Burger
Kişilik Kuramları- Banu Yazgan İnanç, Esef Ercüment Yerlikaya
Narsizm Üzerine- Sigmund Freud
Çağımızın Nevrotik Kişiliği- Karen Horney
Sevme Sanatı- Erich Fromm
Sosyal Roller ve Kişilik- Alfred Adler
Ben ve Savunma Mekanizmaları- Anna Freud
Çocukluk ve Toplum- Erik H. Erikson
ŞİMDİ OKUDUĞUN
İnsan Psikolojisi~Kitap Olucak!
Diversos1-"Psikoloji nedir?" 2-"kişilik psikolojsi" 3-"Gelişim psikolojisi" 4-"Öğrenme psikolojisi" 5-"Bilinçaltı nedir?" 6-"Psikolojik Hastalıklar" 7-"Renklerin Psiklojisi" 8-"Fobi nedir?Hangi Fobiler var?" 9-"Beden dili nedir?" 10-"Sık sık kullanılan bazı...