1. Khoa học suy luận
Sherlock Holmes lấy cái lọ của mình ở góc bệ lò sưởi rồi mở chiếc hộp bọc da tinh xảo lấy ống tiêm. Những ngón tay dài, trắng bệch, bồn chồn của anh điều chỉnh mũi kim nhỏ và xắn ống tay áo bên trái lên. Anh trầm tư một thoáng, không rời mắt khỏi cườm tay và cẳng tay gân guốc chi chít toàn đốm và sẹo của vô số dấu chích. Cuối cùng anh đâm mũi kim nhọn vào thật sâu, ấn mạnh cái piston bé tí, rồi ngả lưng buông thõng người trong chiếc ghế bành bọc nhung, phả ra một hơi thở dài thỏa mãn.
Mỗi ngày ba lần, suốt nhiều tháng liền tôi đã chứng kiến màn diễn đó, nhưng việc thấy thường xuyên vẫn không làm cho tôi chấp nhận được. Trái lại, càng ngày tôi càng bực mình hơn trước cảnh tượng ấy, và đêm đêm lương tâm tôi cứ dằn vặt với ý nghĩ rằng mình đã không đủ dũng khí để phản kháng. Bao lần tôi thề là sẽ nói cho rốt ráo chuyện này nhưng rồi trong dáng vẻ lạnh lùng, thờ ơ của anh bạn tôi có gì đó khiến người khác tuyệt không muốn tự tiện dây vào dù chỉ một mảy may. Tài năng, phong thái quyền uy, và những gì tôi đã biết về nhiều phẩm chất phi thường của anh, tất cả đã khiến tôi rụt rè, ngần ngại không dám can ngăn.
Thế nhưng chiều hôm đó, không biết là do loại rượu Beaune tôi đã uống khi ăn trưa hay do bị chọc giận thêm vì cái kiểu cách khoan thai quá mức của anh, tôi đột nhiên cảm thấy mình không thể chịu đựng được hơn nữa.
"Hôm nay là thứ gì đây?" Tôi hỏi, "Morphine hay cocaine?"
Anh uể oải ngước mắt lên khỏi pho sách cổ bìa da màu đen mà anh vừa mở ra đọc.
"Cocaine", anh nói, "nồng độ 7%. Anh có muốn thử không?"
"Không thử", tôi đáp, giọng cộc cằn. "Sức khỏe của tôi vẫn chưa hồi phục sau chiến dịch Afghanistan. Tôi không muốn bắt cơ thể mình phải gánh chịu thêm bất kì áp lực nào khác."
Anh mỉm cười trước sự gay gắt của tôi. "Có lẽ anh đúng đấy, Watson", anh nói. "Tôi nghĩ là tác động của nó đối với thể chất là không tốt. Tuy vậy tôi thấy nó kích thích và làm cho tâm trí sáng suốt tột bậc tới mức tác dụng phụ kia không còn quan trọng gì mấy"
"Nhưng nghĩ lại đi!" Tôi nói nghiêm túc. "Tổn hại lắm! Nó có thể làm đầu óc hưng phấn, như anh nói; nhưng đó là một hoạt động không lành mạnh và chỉ tổ khiến anh chuốc bệnh vào thân, nó làm tăng sự biến đổi mô và cuối cùng có thể để lại sự suy yếu vĩnh viễn. Anh cũng biết đấy, anh mà mất trí thì đúng là tai họa. Cái trò này chắc chắn là không đáng một xu. Tại sao chỉ vì một thú vui nhất thời mà anh lại liều đánh mất bao tài năng thiên phú của mình chứ? Hãy nhớ tôi nói với anh không chỉ với tư cách một người bạn, mà còn là bác sĩ nói với một người mà anh ta ít nhiều phải chịu trách nhiệm vì thể trạng."
Có vẻ như anh không bực mình. Trái lại, anh chụm các đầu ngón tay vào nhau và tì khuỷu lên hai tay vịn của ghế bành, giống như một người đang hứng thú trò chuyện.
"Đầu óc tôi không chịu được sự ù lì", anh nói. "Hãy cho tôi những vấn đề nan giải, hãy cho tôi việc làm, cho tôi thứ tài liệu viết bằng mật mã khó hiểu nhất hay nhiệm vụ phân tích phức tạp nhất, là tôi lập tức trở về phong độ đích thực của mình. Lúc đó tôi không cần tới những thứ kích thích giả tạo nữa. Nhưng tôi căm ghét trạng thái tồn tại đều đều tẻ nhạt. Tôi thèm khát sự thăng hoa trí tuệ. Đó là lí do tôi chọn cái nghề đặc biệt này; hay nói đúng hơn, tôi đã tự tạo ra nó, vì trên toàn thế giới cũng chỉ có mình tôi làm nghề ấy."
