Holmes ngồi im lìm đã vài giờ rồi, tấm lưng dài, gầy guộc khom xuống bên lọ hóa chất mà anh đang dùng để chế một thứ sản phẩm nặng mùi khác thường. Đầu anh cúi gằm xuống ngực, nhìn từ chỗ tôi, trông anh như một con chim lêu đêu, kì lạ có bộ lông xám xỉn và cái mào đen.
"Watson này", anh bỗng nói, "vậy là anh không định đầu tư vào chứng khoán ở Nam Phi à?"
Tôi giật mình kinh ngạc. Dù đã quen với những khả năng kì lạ của Holmes nhưng việc anh bất ngờ xâm nhập vào những ý nghĩ sâu kín nhất này khiến tôi cảm thấy cực kì khó hiểu.
"Làm sao anh biết chuyện đó?" Tôi hỏi.
Anh xoay người trên chiếc ghế cao, tay cầm lọ ống nghiệm bốc hơi và đôi mắt sâu ánh lên vẻ thích thú.
"Này, Watson, thú thật là anh hết sức bất ngờ đi", anh nói.
"Phải."
"Phải bắt anh kí giấy xác nhận mới được."
"Sao vậy?"
"Vì chỉ năm phút sau anh sẽ nói chuyện đó đơn giản đến khó tin."
"Tôi chắc chắn sẽ không nói vậy đâu."
"Anh thấy đấy, Watson thân mến", anh dựng ống nghiệm lên giá rồi bắt đầu thuyết giáo với phong thái của một giáo sư giảng bài, "thiết lập một chuỗi suy luận cũng không hẳn là khó, mỗi suy luận đều dựa vào cái trước đó và bản thân nó thì đơn giản. Sau đó, ta chỉ cần gạt phăng mọi suy luận ở giữa rồi trình bày cho cử tọa khởi điểm và kết luận là có thể khiến họ phải sửng sốt, dù ấn tượng ấy có thể chỉ là giả tạo. Thế thì, bằng cách quan sát kẽ giữa ngón trỏ và ngón cái trên bàn tay trái của anh, sẽ không khó để xác quyết rằng là anh không định đầu tư khoản vốn ít ỏi vào mấy mỏ vàng."
"Tôi chẳng thấy có mối liên hệ nào cả."
"Rất có thể là không, nhưng tôi có thể chỉ ngay cho anh thấy một mối liên hệ mật thiết. Đây là những mắt xích còn thiếu trong một xâu chuỗi rất đơn giản: 1. Tối qua khi anh từ câu lạc bộ về thì giữa ngón trỏ và ngón cái trên bàn tay trái của anh có dính phấn. 2. Khi chơi bi-a, anh bôi phấn vào đó để giữ vững cây cơ. 3. Anh không bao giờ chơi bi-a trừ phi với Thurston. 4. Bốn tuần trước, anh kể với tôi là Thurston định mua một bất động sản nào đó ở Nam Phi, trong vòng một tháng nữa sẽ hết hạn, và anh muốn hùn vốn với anh ta. 5. Cuốn sổ chi phiếu của anh để trong ngăn kéo của tôi, nhưng anh chưa nói tôi đưa chìa khóa. 6. Anh không dự định đầu tư tiền theo cách này."
"Đơn giản đến khó tin!" Tôi thốt lên.
"Ờ!" Anh nói, hơi dỗi. "Khi giải thích cho anh rồi thì vấn đề nào cũng thành trò con nít cả. Còn đây là một vấn đề chưa giải thích. Để xem anh có hiểu ra không, anh bạn Watson." Anh thảy một tờ giấy lên bàn rồi lại quay về với phép phân tích hóa học.
Tôi nhìn sững những kí hiệu vô nghĩa trên tờ giấy.
"Sao vậy Holmes, đây là hình vẽ của trẻ con mà", tôi kêu lên.
"Ồ, ra là anh nghĩ vậy!"
"Nó còn có thể là gì nữa?"
"Đó là điều ông Hilton Cubitt tại trang viên Ridling Thorpe ở Norfolk rất nóng lòng muốn biết. Câu đố hóc búa nho nhỏ này đến trước theo chuyến thư sớm nhất, còn ông ta sẽ đi tàu đến sau. Có tiếng chuông cửa kìa, Watson. Nếu đó là ông ta thì tôi không ngạc nhiên lắm đâu."
