Vào buổi sáng sau lễ Giáng sinh hai ngày, tôi ghé thăm anh bạn Sherlock Holmes với ý định chúc mừng anh nhân dịp lễ. Anh mặc áo choàng ngủ màu đỏ tía, nằm dài trên trường kỉ, một cái giá để tẩu thuốc nằm trong tầm với ở phía bên phải và một chồng báo buổi sáng nhàu nát, rõ ràng vừa mới đọc xong, nằm ngay sát người. Bên cạnh trường kỉ có một cái ghế gỗ và trên góc lưng ghế có một chiếc mũ nỉ cứng rất bẩn thỉu đã sờn rách và nứt rạn vài chỗ. Một cái kính lúp và một chiếc kẹp nằm trên mặt ghế cho thấy chiếc mũ được treo lên như thế nhằm mục đích quan sát.
"Anh đang bận", tôi lên tiếng, "có lẽ tôi đã quấy rầy anh."
"Không hề gì. Tôi rất mừng khi có một người bạn để có thể cùng bàn bạc về những kết quả. Vấn đề này vô cùng bình thường", anh chĩa ngón cái về phía chiếc mũ cũ kĩ, "nhưng lại có những điểm khá lí thú và thậm chí còn dạy cho ta một vài điều."
Không đợi mời, tôi ngồi xuống chiếc ghế bành và hơ hai bàn tay trước ngọn lửa đang reo tí tách, vì sương giá lạnh buốt bắt đầu buông và những tinh thể băng đã kết dày trên cửa sổ. Tôi nhận xét, "tôi đoán rằng vật trông có vẻ giản dị này có liên quan đến một câu chuyện chết chóc, và nó chính là manh mối dẫn dắt anh tìm ra lời giải cho một vụ án bí ẩn và trừng phạt một tội ác nào đó."
"Không phải đâu. Chẳng có tội ác nào cả", Sherlock Holmes đáp và cười phá lên. "Chỉ là một sự việc nho nhỏ kì dị sẽ xảy ra khi có đến bốn triệu con người chen chúc nhau trong một không gian vài dặm vuông thôi. Giữa những hành động và phản ứng của một đám đông người dày đặc như thế, mọi chuỗi kết hợp các sự kiện đều có thể xảy ra, từ đó nảy sinh nhiều vấn đề nho nhỏ có thể rất ấn tượng và kì dị mà không hề dính líu đến tội ác. Chúng ta đã có kinh nghiệm về những trường hợp như thế."
"Nhiều là đằng khác", tôi nhận xét. "Trong số sáu vụ gần đây nhất mà tôi ghi chép lại thì có đến ba vụ hoàn toàn không vi phạm pháp luật."
"Chính xác. Chắc anh muốn nói đến việc tôi tìm cách lấy lại các giấy tờ từ tay Irene Adler, vụ việc kì quặc của cô Mary Sutherland và việc làm táo bạo của gã đàn ông méo miệng. Đấy, tôi chắc chắn rằng vấn đề nhỏ mọn này rồi cũng sẽ thuộc loại vô thưởng vô phạt như thế. Anh biết Peterson, người gác cổng chứ?"
"Biết."
"Món chiến lợi phẩm này chính là của anh ta."
"Đây là mũ của anh ta?"
"Không, không phải thế, anh ta tìm thấy nó. Chủ sở hữu của chiếc mũ này là ai thì vẫn còn chưa rõ. Tôi mong anh đừng nhìn nó như một cái mũ quả dưa tơi tả, mà hãy coi nó như một vấn đề trí tuệ. Và trước tiên là nó đã đến đây như thế nào. Nó xuất hiện vào buổi sáng hôm Giáng sinh cùng với một con ngỗng béo ngon lành mà giờ này chắc là đang được quay trong lò lửa nhà Peterson. Sự thể là thế này: Khoảng 4 giờ sáng hôm Giáng sinh, Peterson, người mà anh biết là rất lương thiện, đi xuôi đường Tottenham Court về nhà sau một cuộc chè chén say sưa. Dưới ánh đèn khí, anh ta nhìn thấy trước mặt có một người đàn ông khá cao đang lảo đảo bước đi với một con ngỗng trắng nằm vắt trên vai. Khi anh ta đến góc phố Goodge thì thấy người đàn ông lạ mặt này đang cãi nhau với một đám du côn. Một đứa trong đám đánh văng chiếc mũ của ông ta, ông ta giơ gậy lên để phòng vệ và vì lỡ quơ nó cao quá đầu nên đã đập trúng tấm kính của cửa tiệm phía sau lưng. Peterson lao lên phía trước để bảo vệ người lạ trước đám côn đồ; nhưng do sợ hãi vì đã làm vỡ tấm kính và trông thấy một người mặc đồng phục có vẻ giống cảnh sát đang lao nhanh về phía mình nên người đàn ông này đã đánh rơi con ngỗng, bỏ chạy mất hút vào trong những con phố nhỏ rối rắm phía sau đường Tottenham Court. Đám du đãng cũng bỏ trốn khi nhìn thấy Peterson, vì vậy anh ta bị bỏ lại giữa bãi chiến trường cùng những chiến lợi phẩm gồm chiếc mũ méo mó này và một con ngỗng Giáng sinh không chê vào đâu được."
