Maraton Savaşı
1 ağustos 490
Büyük Darius'un ölüm ve vahşet kusan 25000 kişilik ordusu ile kendilerini Halikarnasos'un sularında bekleyen 600 gemilik donanma için korkutucu ayak sesleri ile Karia da dehşet saçan ürpertici görüntüleriyle halkın gözünde korku uyandırdılar. Halk onları görünce adeta kaçacak delik arıyordu. Birçok geçtikleri yerde halka acımadıkları ve boş yere kelle aldıkları herkesçe bilindikti. Artemisia ve emrinde ki 5000 kişilik orduda onların girişini bekliyorlardı. Artemisia Büyük Darius'un önünde ordusu ile diz çökerek biat ettiğini ve emrinde olduğunu tekrar yinelemişti. Büyük Darius ise bu eğilme karşısında hoşnut olmuş atının üzerinde;
"kalk sevgili Artemisia, donanma hazır mı?" Artemisia başını kaldırarak doğruldu. "evet yüce Darius donanma hazır ve gönderdiğiniz pers kaptanlar gerekli eğitimi aldılar. Yola çıkmaya hazırız" dedi. Büyük Darius; "Artemisia senin ordun ege kıyılarını bırakmayacak savaştayken bir ayaklanma daha olsun istemiyorum. Bize sadece yolu iyi bilen denizcilerinizden verin, onlar yeterli olur" diyerek ordunun gemilere binmeden önce son bir kez dinlenmesi için emir verdi.
Büyük Darius Artemisia'nın ege sularına bakan büyük salonunda General Datis ve diğer komutanlar ile son bir istişare daha yapıyordu. General Datis; masanın üzerinde ki deri üzerine çizilmiş Ege denizi ve kıyılarını gösteren haritaya elini uzatarak "Atina'ya direk çıkarma yapmamız bizim için bir kumar olmayacaktır, çünkü Sparta onları bu savaşta yalnız bırakacak " dedi ve haritaya bakarak devam etti. " Atina'nın Eretria'dan başka bir müttefiki olacağını sanmıyorum" dedi. Büyük Darius Artemisia'ya baktı, Artemisia General Datis'in fikrini çürütmeliydi. Artemisia, "bence Atina'da General Datis'in yapacağı hamleyi bekliyor. Çünkü pers ordusunun kendine güveni olduğunu biliyorlar ve Denizden karaya ayak basar basmaz, Atina sokaklarında dehşet saçacak olan pers ordusunun, direk kadın çocuk ve yaşlılara zarar vereceğinden endişe eden Atinalılar, şimdiden önlemlerini almıştır. Zafer bizim olabilir, lakin çok kayıp verdiğimiz için bu zafer bizi fazla sevindirmeyecektir." Büyük Darius; "peki sen ne önerirsin?" Artemisia haritanın üzerinde duran işlemeli ince ahşap sopayı alıp Naxos üzerinden Atina'ya yakın bir yerden çıkarma yapabilirsek iyi olacağı kanaatindeyim efendim,"dedi. Darius haritanın başında sakalını kaşıyarak "evet o yolu kullanacağım zaten, Artemisia doğru düşünmüşsün, lakin tek maksadım Atina'yı ele geçirmek değil. Önce naxos adasına kaçan iyonlulara, Büyük Darius'tan kaçılmayacağını göstermek, akabinde İyonlulara destek verip kışkırtan Eretria'ya destek verdiği her şeye ne kadar ihtiyacı olduğunu göstereceğim, sonrada Atina'ya yürüyerek onlara ölümün ayak seslerini götüreceğim," dedi ve gülümsedi. General Datis ve başta Artemisia olmak üzere, diğer komutanlar eğilerek Büyük Darius en iyisini bilir" dediler.
Hazırlıklar tamamlandıktan sonra ertesi gün sabah erkenden Naxos'a hareket ettiler. Büyük Darius'un Naxos adasında vaktini harcayacağını düşünen Artemisia, Atina'ya haber ulaşmıştırmıştı bile 5000 kişilik ordu, başlarında Mildiates ile Eretria'ya doğru yola çıkmak için bekliyordu. Ama bu yeterli bir sayı değildi, senatonun ileri gelenlerinden 5 kişi savaşı onaylamamıştı. Çünkü 5000 kişilik ordu Eretria'dan gelen son haberlere göre 30000 kişilik ordunun çeyreği bile değildi. Senato'da önemli ve söz sahibi olan Kallimakhos general Mildiates'i desteklemiş ve diğer senato üyelerini de Perslere satılmış olabileceklerini itham ederek susmalarını sağlamıştı. senato'nun isteği ile Sparta'ya ve diğer Grek şehirlerine haberci gönderdiler.
Senato'nun içinde ki hainlerin olabileceği düşüncesiyle sparta'dan gelen 2000 kişilik ordu Atina ile Eretria arasında ki Maraton ovasında bekliyorlardı. Atina'dan gelecek birliklerle beraber hareket edeceklerdi. Büyük Darius Artemisia'nın planladığının aksine Naxos adasını fazla önemsemeyip fazla beklemeden Eretria'ya yol almıştı. Eretria'ya Atina ordusunun yetişmesine imkân yoktu. Haberci olarak o zaman ki en iyi koşucusu olan Pheidippides'i, senato Sparta'ya yardım çağrısı için göndermişti. Pheidippides Atların gidemeyeceği yollardan, kısa bir güzergâh izleyerek gideceğinden daha çabuk yardım çağırabilecekti. Pheidippies yardım çağırmak üzere Sparta'ya koşarken Pers ordusu Eretria'da zorlu bir savaşla karşı karşıyaydı. Eretria halkından baş kaldıran, kadın erkek yaşlı çocuk ne varsa kılıçla dize getirmişlerdi. Lakin bu mücadele pers ordusuna bi hayli zaman kaybettirmişti. Büyük Darius Eretria'da bir savaşmanın bu kadar zor olacağını tahmin etmemişti. Lakin sonunda kazanılan zaferle Eretria "ekmek ve su" vermeyi kabul etmiştir. Büyük Darius'a göre ekmek ve su vermeyi kabul eden toplumlar pers ordusuna istenildiğinde maddi yardımı esirgemeyecekti. Bu topraklardan daha ileriye gidebilmek ve yeni zaferler için gerekli desteği ana topraklardan beklemek yerine savaşı kazandığı yerden istenilen yardım elbette ki köleleştirme, eziyet, vergi borçlanması gibi durumlardan daha iyi olduğu düşünülürse, işgal edilen bölgede ki halk için kabul edilebilirdi. Bu demokratik bir çözüm gibi görünse de Büyük Darius'un akilâne bir planıydı. Gerekli lojistik ve yiyecek desteğin bir kısmını Eretria'dan sağlayıp Atina'yı ele geçirmek ve daha sonrasında Eretria ve Atina'ya bir satrap atayıp orayı vergiye bağlamaktı. Eretria'da ki pers donanmasının ve orada kalan pers askerlerinin zarar görmemesi içinde bu plan şimdilik "ekmek ve su" verilmesi adı altında kalacaktı. Büyük Darius General Datis'in Eretria'da ki direniş karşısında ki eksiklikleri görerek daha dikkatli olmaları konusunda bir karar almış ve General Datis'e göre daha genç ve cüsseli olan Komutan Artaphernes'i 2000 asker ile önceden gidip Atina'ya giden yolun güvenliğini sağlamak için görevlendirmişti. Artaphernes ise maraton ovasına kadar güvenli bir şekilde yol almış lakin maraton ovasında gördüğü yunan birliği karşısında saldırıya geçmek yerine savunmada bekleyerek Büyük Darius'a bir haberci göndermiştir. Maraton ovasına önceden konuşlanmış sparta birlikleri de saldırıya geçmek yerine gelecek diğer yunan birliklerini bekleyeceklerdi. Bu arada her türlü saldırıya karşı hazırlıklarını tamamlamışlardı. Lakin Perslerin neden hareket etmediğini bir türlü anlamamışlardı. Bu sırada Atina'dan Sparta'ya giden haberci Sparta Kralının öldüğünü ve yerine oğlu Leonidas'ın geçtiği haberi ile Sparta'nın yas tuttuğu için bu savaşa katılamayacağı haberini savaşın olacağı yere yani Maraton ovasına Mildiates'e haber vermek için Pheidippies tüm gücüyle koşmaya başlamıştı.
ŞİMDİ OKUDUĞUN
ARTEMİSİA
Fiksi Sejarahİ.Ö. 5. yy.da Ege kıyılarında Persler ve Grekler arasında ki o güne kadar eşi benzeri olmayan bir savaşın kaderinde çok önemli bir rol üstlenen efsane kadın savaşçı, ilk kadın amiral Artemisia'nın hayatını konu alan hikaye...