Trạng Lợn

HỒI THỨ TÁM

Trạng họ Bùi, trời sai đem đến
Duyên định trước, chẳng ước mà nên

Khi bấy giờ Trạng từ các người kia, lùi lại, nguyên không phải là có ý hỏi thăm thân thích, chẳng qua là say mê, chết mệt về cái vườn hoa ấy mà thôi. Trạng ta chỉ vẩn vơ vào hàng nọ quán kia, lân la hỏi thăm kẻ này người khác xem cái vườn hoa ấy của nhà ai? Có người bảo Trạng rằng: "Cái vườn hoa ấy của quan tướng công họ Bùi để cho con gái ở đó. Ngài khi nào thong thả thường hay ra chơi mát ngắm cảnh".

Trạng nghe nói mừng lắm lại xăm xăm trở lại, vào vườn trông ngó. Bất kỳ, tướng công đang ngủ trưa, nằm giường mơ thấy có người gọi: "Tướng công dậy! Có Trạng rể mới lại chơi vườn". Tướng công dậy lấy làm kỳ dị lắm, nghĩ bụng rằng: "Ta hà tằng có người rể nào là Trạng mà mơ lạ thế? Hay là ta thử ra chơi vườn xem sao?". Liền gọi người nhà sắp võng ra đi. Vào đến vườn, quả nhiên thấy Trạng đang thơ thẩn ngắm hoa, chơi cảnh. Nhác trông thấy Trạng mặt mũi khôi ngô, dung nghi thuần nhã, liền rủ lòng yêu, gọi lại hỏi:

- Nhà ngươi đi đâu mà lại đây?

Trạng thưa:

- Chúng tôi trẩy Kinh thi, nhân qua đây thấy vườn cảnh của Tướng công đẹp lắm, lạm mệnh vào xem. Không ngờ bị ngài bắt gặp, xin ngài thứ lỗi!

Tướng công nghe nói từ tốn lại càng thêm trọng, dắt tay đi dạo khắp vườn hoa, rồi dẫn đến nhà Thủy đình, sai người nhà đặt rượu làm tiệc, cho gọi con gái ra mắt để chào hỏi tiếp đãi.

Nguyên nhà thủy đình ấy là của Tướng công làm ra đế làm chỗ kén rể, đặt tên là Uyên Ương đình. Trong bày những cổ thi, cổ họa, đồ quý báu không biết bao nhiêu mà kể. Trước cửa có cái hồ bán nguyệt, dưới hồ thả sen. Trên vườn thời đào, liễu, mẫu đơn. Ngày thường thì chỉ có Tướng công và con gái ra vào chơi mát mà thôi. Ngày hôm ấy, Tướng công nhân có mộng như vậy, cho nên mới dẫn Trạng vào ngắm cảnh, mở tiệc. Một là muốn thử tài Trạng, hai là muốn biết ý con. Thật là một hội "thiên tải kỳ phùng". Bấy giờ, câu thơ trong nguyệt, chén rượu dưới hoa, gió mát trăng trong, hoa thơm người đẹp, ngẩn ngơ trước mặt, sảng khoái trong lòng, vui sướng không biết thế nào mà kể! Trạng bất giác thích quá, tay chén, miệng ngâm, bao nhiêu thơ nhớ của hai người kia dong dóc đọc ra như là châu rơi, ngọc rụng tất cả. Tướng công nghĩ lấy làm thích, gật đầu nói: "ừ, cái mộng của ta cũng nghiệm thực. Quả nhiên được người rể hiền". Liền sai con gái theo vần ngâm họa. Người con gái vâng mệnh, cũng theo vần ngâm rằng:

Nhất ngộ thành tri kỷ

Tam sinh định hữu duyên

Trung thiên huyền ngọc kính

Thiên địa thác kim tiền

Liễu lục chi chi tiếp

Đào hồng đóa đóa viên

Thứ thời phùng thử cảnh

Ưng thị tiếu thần tiên

Dịch nôm:

Một phen tri kỷ gặp người

Ba sinh chắc có duyên trời chi đây

Tròn tròn gương ngọc trên mây