16. EMR-İ Bİ'L MA'RÛF NEHY-İANİ'L MÜNKER 2

242 32 26
                                    

Kötülük Virüsünün Yayılmasına Engel Olmak Gerek

Müslümanlar bu görevlerini yapmazlarsa kötülükler ve haksızlıklar alabildiğine yayılır. İlk anda o kötülüğün zararı sadece onu yapanda kalacağı sanılır ama öyle olmaz. Bulaşıcı bir hastalık gibi toplumu sarar ve o kötülükten toplum büyük zarar görür.

Peygamberimiz, kötülüğe karşı tavır koymanın topluma getireceği felaketi bir örnekle şöyle açıklar:

"Yolcular gemideki yerlerini kur'a ile belirlerler. Kur'a sonucu bir kısmı geminin üst katına, bir kısmı da alt katına yerleşir. Alt kata yerleşenler, burada su olmadığı için su ihtiyaçlarını görmek üzere üst kata çıkmak durumundadırlar. Su almak için üst kata çıktıkları vakit, üst kattakilerin yanından geçiyorlar. Bunun üzerine kendi aralarında konuşurlar: "Payımıza düşen alt katta bir delik açsak da, su ihtiyacımızı buradan görsek ve yukardakileri rahatsız etmesek iyi olur." derler ve geminin alt kısmında bir delik açmaya başlarlar. Şimdi üst kattakiler bunları gördükleri halde bu yaptıkları işe göz yumar, ses çıkarmayacak olurlarsa, açılan delikten içeriye su dolar ve gemi batar. Böylece sadece deliği açanlar değil, gemide olan hepsi boğulur. Eğer üst kattakiler onları bu işden men ederlerse kendileri de kurtulur, onları da kurtarmış olurlar." *1

Emr-i bi'l-Ma'rûf ve Nehy-i Ani'l-Münker Sabrı Gerektirir

Kur'an'ın temel hedeflerinden biri de, insanları mutlu etmek, onlara düzenli, âhenkli bir toplumda yaşamalarını sağlamaktır. Bu amacın gerçekleşmesi yolunda iyiliği emredip kötülüğü engelleme görevinin ne derece önem taşıdığı açıktır.

Bu önemli görev yerine getirilirken, birtakım güçlüklerle karşılaşılacaktır, bu tabii bir şeydir. İşte Kur'an bu noktada da çıkış yolunu gözler önüne sermektedir. Nitekim Rabbimiz, Lokman (a.s.)'ın oğluna yaptığı nasihat üzerinden bize şu mesajı vermektedir:

"Yavrum! Namaz kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçir ve başına gelene sabret, bunlar yapılması gereken işlerdir." *2

Bu âyet-i kerime ile iyiliği emredip kötülükten men edenlerin sıkıntıya düşebileceklerine işaret edilirken, sabırlı olmaları da ayrıca öğütlenmektedir.

Ayet-i kerimede üç temel esasa işaret edilmektedir. Bunlar: Namaz kılmak, iyiliği emredip kötülükten sakındırmak ve başa geleceklere sabretmektir.

Sabır, karşılaşılan her türlü güçlük ve engelin aşılmasında takınılacak temel tavırdır.

Sözü Yumuşak Söylemek Esastır

İman eden her insan, dünya hayatı boyunca sürekli güzellikleri, yani tevhid ve Allah'a itaatı, güzel ahlâkı anlatmakla, bizzat kendisi yaşamakla ve insanlara da güzellikleri tavsiye edip onları kötülüklerden sakındırmakla yükümlüdür. Bu dâveti yaparken birbirlerinin hevâlarını ve hoşnutluklarını değil; öncelikle Allah'ın rızâsını gözetmeleri ve hakkı açıkça söylemekten çekinmemeleridir. Bu, karşılarındaki kişinin nefsine ters düşecek bir konu da olsa, böyledir. Önemli olan, söyleyeceği şeyin o kişiye fayda vermesi, hatasını düzeltmesine, Allah'a yakınlaşmasına vesile olmasıdır. Ancak, bir kişinin Kur'an'a göre eksik ya da hatalı bir yönünü uyarmadan önce, nasıl söylerse daha etkili ve yapıcı olabileceğini, yani konuşmanın usûl ve üslûp yönüyle de güzel olmasını düşünmelidir.

Bu hususta Rabbimiz şöyle buyurur:

اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى.

"Firavun'a gidin. Çünkü o, iyiden iyiye azdı. Ona yumuşak söz söyleyin. Belki o, aklını başına alır veya korkar." *3

İyiliği emretme ve kötülüğü yasaklamada dikkat etmemiz gereken hususlar vardır :

Her şeyden önce, ma'rufu ve münkeri çok iyi bilmemiz gerekir. Zan ve tahmine göre hareket etmemeliyiz. Zira yüce Allah :

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ.

"Ey iman edenler! Zandan sakının. Bazı zanlar günahtır" *4 buyuruyor

Ayrıca insanların gizli halleri asla araştırılmamalıyız. Yüce Allah kitabında:

وَلَا تَجَسَّسُوا.

"Birbirinizin gizli hallerini gözetlemeyin ve araştırmayın!" *5 diye ferman etmiştir.

Emrettiğimiz ve nehyettiğimiz hususları öncelikle bizzat kendimiz yapmalı ve örnek olmalıyız. Nitekim yüce Allah:

أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ.

"Siz başkalarına iyiliği tavsiye eder de kendi nefsinizi unutur musunuz? Aklınız yok mu?" *6 diye bizleri ikaz etmektedir.

Her zaman edebe uymamız gerektiği gibi Emr-i bi'l-Ma'rûf ve Nehy-i Ani'lMünker konusunda da edebe riayet etmeniz gerekir. Bu nedenle "Edepsiz Allah'ın rahmetinden mahrum kalır" denmiştir.

"Her Koyun Kendi Bacağından Asılır" Yanlışı

Müslüman duyarlı olmalı ve toplumda meydana gelen olaylara ilgisiz kalmamalı ve "Bana ne! Her koyun kendi bacağından asılır" dememelidir. Her koyun dünyada değil, ahirette kendi bacağından asılacaktır. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyrulmaktadır :

وَاتَّقُواْ فِتْنَةً لاَّ تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنكُمْ خَآصَّةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ.

"Öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden sadece zulmedenlere erişmekle kalmaz (topluma sirayet eder ve hepsini perişan eder). Biliniz ki, Allah'ın azabı şiddetlidir." *7

Öyle günah ve kötülükler var ki, sadece o günahı işleyenleri ve o kötülüğü yapanları etkilemekle kalmaz, o günahı işlememiş, o kötülüğe bulaşmamış olanlara da erişir. Bir çok suçsuzları da gelir bulur. Kurunun yanında yaş da yanar. Bugün toplumumuzda hepimizi rahatsız eden sosyal olayların kaynağında bu ihmalimiz vardır.

Sonuç olarak ayet ve hadislerin uyarılarına kulak verelim ve toplumun zararına olacak haksız tutum ve davranışlara kayıtsız kalmayalım, Peygamberimizin işaret buyurduğu ölçüler içerisinde görevlerimizi hakkıyla yapalım.

...___...___...___...___...___...

Alınacak Dersler:

1) İyilik yapılamıyorsa bile, kötülük yapmamak, güç yetirilebiliyorsa kötülüğe engel olmak gerekir.

2) İbadetleri yapmakta da haramlardan sakınmakta da sabra sarılmak gerekir.

3) Emrederken de yasaklarken de yumuşak davranmak gerekir. Kırıcı ve dağıtıcı üslup bir Müslümanın üslubu olamaz. "Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır."

4) Nemelazımcılığı terketmemiz gerekir. Her ne kadar "her koyun kendi bacağından asılacak" olsa da kokusu bir mahalleyi çirkin kokuya boğabilir.

...___...___...___...___...___...

Ödev:

Asr suresini tercümesi ve kısa tefsiri ile ezberleyiniz. Emir bi'l Mağruf'la ilişkisini yakalayınız.

...___...___...___...___...___...

1* Buhârî, Şirket, 6.

2* Lokman suresi, 31:17

3* Tâhâ suresi, 20:43-44

4* Hucurât suresi, 49:12

5* Hucurât suresi, 49:12

6* Bakara suresi, 2:44

7* Enfal suresi, 8:25

Ev Sohbetleri DersleriHikayelerin yaşadığı yer. Şimdi keşfedin