Halime Valide Sultan

40 0 0
                                    

(1576- po 1623) Matka Mustafy Szalonego, prawdopodobna regentka Imperium Osmańskiego

Oops! This image does not follow our content guidelines. To continue publishing, please remove it or upload a different image.

(1576- po 1623) Matka Mustafy Szalonego, prawdopodobna regentka Imperium Osmańskiego. Halime jest postacią tak tajemniczą, że nie znamy nawet jej imienia, wcześniej bowiem historycy osmańscy określali ją jako "matka Mustafy I" lub "Fülane", dopiero w zeszłym stuleciu w obieg weszły dwa imiona : Halime, oznaczające kobietę miłą, które nosiła również matka Osmana I, i Alime, przy którym podaje się znaczenie "ucząca sie", "mądra". Najpewniej była córką abchaskiego beja, spokrewnionego z Mahfiruz Hatice Sultan, o czym wspominałam wcześniej, zatem Halime była kobietą szlachetnie urodzoną, być może o imieniu Altunşah Lakerbia Szlokhov jednakże jest to również niepewne, tak samo jak jej pochodzenie, które określa się czasem jako albańskie lub bułgarskie. Do haremu trafiła w młodym wieku, Mehmed III zarządzał wtedy Manisą, być może księciu oddał ją własny ojciec, co było popularną praktyką na Kaukazie, nie tylko wśród rodzin ubogich, ale też bogatych, obdarzonych wielką ilością pięknych córek. Dodatkowo panowało przekonanie, że wywodzące się z Kaukazu dziewczęta rodzić będą dzielnych wojowników, przekonanie to opierało się na krwi Amazonek, która miała płynąć w żyłach wielu sułtańskich faworyt czy matek dzieci. Była bardzo dobrze wykształcona i rozrzutna. Wśród wielu osmanistów istnieje opinia, że matka sułtana była tak naprawdę Haseki, o czym mają świadczyć świadectwa weneckich ambasadorów, pamiętajmy jednak, że do haremu nie mieli oni wstępu i każda, nawet najmniejsza plotka znajdowała ich uznanie, dodatkowo wielki wpływ na syna miała Safiye, wiadomym jest, że nie chciała, aby jej dziecko interesowało się haremem tak bardzo jak jego ojciec i miało silną Haseki, możemy więc z prawie czystym sumieniem powiedzieć, że Halime była kadyną, choć nie znamy otrzymywanej przez niej pensji, w okresie od 1595-1603r. Często uznaje się ją za matkę księcia Mahmuda,a towarzyszy temu pewna historia : Mahmud należał do zdolnych młodzieńców i czesto uważany był za jedynego spadkobiercę tronu Imperium Osmańskiego, jego popularność wciąż rosła, co nie uszło uwadze Safiye Sultan i jej syna. Safiye za wszelką cenę dążyła do uczynienia z młodszego wnuka, Ahmeda księcia koronnego, wojsko uwielbiające syna Halime i nienawidzące jego babci oczywiście było temu przeciwne. Inna wersja mówi, że Valide była zazdrosna o wpływy i prestiż Abchazki. Mahmud nienawidzący babki, podejrzewany był o próby wzniecenia powstania przeciwko własnemu ojcu, co zresztą zrobił, miał jednak za mało wojska, a przyłączenie się do Celalich niewiele mu dało. Inna wersja mówi, że Halime widząc co się dzieje wystosowała list do jednego z sufich z zapytaniem o los pierworodnego. Odpowiedź była następująca: W ciągu 6 miesięcy 16-letni Mahmud zostanie sułtanem, acz w trakcie tego czasu Mehmeda III, cierpiącego na otyłość spotkają nieprzyjemne rzeczy. List trafił w ręce przełożonego czarnoskórych eunichów Abdürrezak, który nieczekając postanowił przedstawić jego los sułtanowi i Safiye. Los księcia był pewien : Siódmego czerwca 1603r. Mahmud został uduszony jako zdrajca, jego babka chcąc osiągnąć coś więcej, namawiała ojca księcia, aby zabił lub odesłał do Starego Pałacu matke nieszczęśnika, sułtan nie wyraził na to zgody. Przepowiednia się spełniła, z jednym wyjątkiem, tron nie dostał się w ręce wymienionego w liście, lecz jeszcze młodszego księcia, Ahmeda. Jedną z głównych zasad haremu był wyjazd haremu zmarłego władcy do Starego Pałacu, zaliczały się do niego również żony i matka byłego padyszacha.  Halime musiała więc ustąpić i wyjechać, chociaż jej syn został oszczędzony. W Starym Pałacu drżała o życie syna, bowiem każdy kolejny następca Ahmeda mógł być powodem dokonania zbrodni na Mustafie, który według najpopularniejszej wersji w 1603r. liczył sobie 11 lat, najwyżej 12 lat i często uważa się go za rodzonego brata Ahmed, przez co Halime przypisywana jest tylko zapewne starsza od Mustafy o kilka lat, Hatice będąca żoną Kara Davuda Paszy od 1604 i matką Sultanzade Sulejmana. Kadyna w Starym Pałacu dostawała jedynie 100 akcze. Sytuacja zmieniła się, gdy została regentką i Valide Sultan swojego niepełnosprawnego na umyśle syna, wtedy jej pensja wynosiła zarówno podczas jego pierwszego panowania jak i podczas drugiego 3000 akcze. Wiele osób widzi w niej także kobietę namawiającą do zabicia Osmana II, lecz brak na to wiarygodnych dowodów. Na pewno starała się rządzić w haremie silną ręką, tak samo jak w państwie, choć jej regencja pewna nie jest, dodatkowo jej bratanek Abaza Mehmed Pasza, mąż Daye Hatun Osmana, Fatimy, dążył do pomszczenia młodego władcy. Według niektórych przekazów, choć Safiye przyczyniła się do śmierci jej syna, to ich relacje były później dobre, obie chciały widzieć Mustafę na tronie. Podczas pobytu w Starym Pałacu między dwoma sułtanami Szalonego otrzymywała 2000 akcze, taka sama sytuacja miała miejsce po wstąpieniu Murada IV na tron. Kösem wiedząc, że matka Mustafy nie jest łatwym przeciwnikiem postanowiła odciąć ją od polityki, oczywiście wcześniej wszystko zaplanowała, śmierć kadyny często jej przypisywana również Greczynce. Yilmaz Öztuna przypuszcza, że kobieta zmarła w 1623r. Natomiast Mordtmann pisze, że zmarła po synu. Józef Matus utrzymuje natomiast, że zmarła ona podczas panowania Ibrahima I, a jej ceremonia pogrzebowa była strasznie skromna. Według wersji propagowanej przez Josepha von Hammera przez długie lata zamieszkiwała Stary Pałac,a po śmierci syna w 1639r. mając pozwolenie Murada IV przeniosła się do Edirne, gdzie miała dokonać żywota w 1644r. Nieznana pozostaje również data śmierci jej córki, czesto wymieniana pod 1623r. Halime w 1623r. wyraziła zgodę, aby jej syn został znów zamknięty w kafes, a po jego abdykacji na tronie zasiadł syn jej pasierba. Niektórzy twierdzą, że zajmowała się ona magię, lecz trzeba wiedzieć, że wystarczyło tylko podejrzenie i mogła przypłacić to życiem, tytułem lub zesłaniem. Aczkolwiek zajmowała się ona astrologią.

Opis postaci historycznychWhere stories live. Discover now