Roman Özetleri (100 TEMEL ESER)

DİVAN EDEBİYATI ÖZELLİKLERİ

Divan Edebiyatının Genel Özellikleri:
♦ Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinden sonra gelişen edebiyattır. Genelde İran ve Arap Edebiyatı etkisinde kalmıştır.
♦ Şiirler, divan adı verilen kitaplarda toplandığı için Divan Edebiyatı denmiş, nazım nesirden çok gelişmiştir.
♦ Yazılı edebiyattır ve yüksek kesime hitap etmiştir.
♦ Genelde soyut konular işlenmiş; kişisel ve toplumsal sevinçlere, acılara çok az yer verilmiştir.
♦ Konudan çok konunun işlenişi önemsenmiş, göz için kafiye anlayışı egemen olmuştur.
♦ Eserler yabancı sözcük ve yabancı dil kurallarının çok kullanıldığı Osmanlıca olarak adlandırılan ağır dille yazılmıştır.
♦ Ölçü olarak aruz, nazım birimi olarak genellikle beyit kullanılmıştır.
♦ Söyleyiş güzelliğini sağlamak için eş anlamlı sözcükler çok kullanılmış, parça güzelliği bütün güzelliğinden üstün tutulmuştur.
♦ Şiirlerde tasavvufla ilgili terimler çok kullanılmış, şairler kendileri için mahlas adı verilen lakaplar kullanmışlardır.
♦ Noktalama işaretlerinin olmadığı, hüner gösterme amacıyla yazılan nesirlerde uzun cümleler kullanılmıştır.
♦ Fuzuli, Baki, Nefı, Nabi, Nedim, Şeyh Galip en önemli şairlerdir.

Divan Edebiyatının Bazı Terimleri:

♦ Nazire : Bir şairin şiirine konu, ölçü ve uyak bakımından benzer yazılan şiirdir. Nazire, alay etme amacıyla yazılmışsa''tehzil'' adını alır.
♦ Tazmin : Bir şairin şiirine dize eklenerek elde edilen şiirdir. Tahmis gibi.
♦ Siyer: Hz. Muhammet'in hayatını anlatan nesir yapıtıdır.
♦ Tezkire: Şairlerin yaşamını anlatan, şiirleri hakkında bilgi veren biyografi türüdür.

Osmanlı'da ilk tezkire Sehi Bey'in ''Heşt Behşt'' adlı yapıtıdır.
♦ Sur-nâme: Sünnet, düğün gibi törenleri anlatan şiirlerdir.
♦ Gazavat-nâme: Savaşları anlatan nesir yapıtlarıdır.
♦ Lugaz - Muamma: Bilmecedir.
♦ Darb-ı Mesel: Atasözüdür.
♦ Mahlas: Şairlerin takma adıdır.
♦ Sefaret-nâme: Elçilik notlarından oluşan yapıttır.

DİVAN EDEBİYATI AKIMLARI

1. Sebk-i Hindi:

Hint tarzı demektir. Şiirde uyak, ses, kelime oyunlarını önemseme; alışılmamış benzetmeler yapma ve anlaşılması zor şiirler yazma bu akım şairlerinin önemli özellikleridir. Neşati, Naili, Nabi, Nef i bu akımdan etkilenen önemli şairlerdir.

2. Türki-i Basit:

Yabancı sözcüklerin dilimizde çok kullanılması üzerine 15. yüzyılda Aydınlı Visali, 16. yüzyılda Mahremi ve Edirneli Nazmi'nin temsil ettiği dilde sadeleşme hareketidir.

3. Mahallileşme Akrmı:

Dilde sadeleşme hareketinin 18. yüzyılda ortaya çıkan hali ve Divan Edebiyatı'na somut gündelik konuların girmesidir. Akımın en önemli temsilcisi Nedim'dir.