DİVAN EDEBİYATI SANATÇILARI

394 18 1

kadriyesaygl tarafından

kadriyesaygl tarafından

DİVAN EDEBİYATI SANATÇILARI

13.yy: Anadolu’da dini konularda yazan Sultan Velet, Ahmet Fakih ve Şeyyad Hamza’yı görürüz. Bu yy de din dışı konularda şiirler yazan ilk divan şairi olarak Hoca Dehhani görünür.

HOCA DEHHANİ
♦ Divan edebiyatının ilk şairi olarak kabul edilir.
♦ Horasan Türklerindendir.
♦ İran edebiyatı etkisiyle din dışı şiirler yazdı.
♦ Şiirlerinin en önemli teması aşktır.
♦ Farsça bir Selçuk Şehnamesi yazdığı da söylenir.

14.yy
SEYYİD NESİM
♦ Tasavvuf alanında şiirler yazmıştır.
♦ Eserlerinde Azeri Türkçesini kullanmıştır.
♦ Dili oldukça sadedir.
♦ Şiirleri son derece liriktir.
♦ Divanı vardır. Tuyuğları önemlidir.

AHMEDİ
♦ Din dışı şiirler yazmıştır.
♦ Şiirleri liriktir.
♦ İskendername adlı mesnevisi önemlidir.

15.yy
Anadolu dışında Ali Şir Nevai Anadolu’da ise Ahmed Paşa, Necati Bey önemlidir. Süleyman Çelebi ise Vesilet’ün-Necat isimli mevlidini bu devirde yazmıştır.

ALİ ŞİR NEVAİ
♦ Büyük bir devlet adamı ve büyük bir edebiyatçıdır.
♦ Türkçenin Farsçadan üstünlüğünü ortaya koymaya çalışmıştır.
♦ Muhakemet’ül-Lügateyn adlı eserinde Türkçe ile Farsçayı karşılaştırarak Türkçenin daha üstün bir dil olduğunu söyler.
♦ Türk Dil Kurumunu kurmaya çalışmış ve bu amaçla şiirler yazmıştır.
♦ Çağatay lehçesini kullanmıştır.
♦ Hamse sahibidir.
♦ Düz yazıları da vardır.

Eserleri: Mahzen’ül-Esrar(Sırlar Hazinesi), Lisan’üt-Tayr(Kuşların dili), ilk tezkire olan Mecalis’ün-Nefais, Mizan’ül-Ezvan (Vezinlerin terazisi)

ŞEYHİ
♦ Germiyanoğulları ve Osmanlı saraylarında bulunmuş devlet büyüklerine kasideler sunmuştur.
♦ Padişahtan aldığı tımarın verilmemesi üzerine İkinci Murat’a sunduğu söylenen Harname’yi yazmıştır.
♦ Harname dışında Hüsrev ile Şirin adlı mesnevisi vardır.

16.yy
Osmanlı devletinin siyasi ve edebi olarak zirvede bulunduğu bir dönemdir. Birçok ünlü şair yetişmiştir.

FUZULİ
♦ Divan edebiyatının en büyük şairidir. Kerbela’da yaşamıştır. Türbedarlık yapmış, iyi bir eğitim görmüştür.
♦ Şiirlerini Azeri Türkçesi ile yazmıştır. Dönemine göre dili sadedir. Gazel şairi olarak bilinir.
♦ Şiiri bir ilim işi olarak görür. İlimsiz şiiri temelsiz duvara benzetir.
♦ Şiirde tasavvuf önemlidir.
♦ Diğer önemli konu aşktır.

BAKİ
♦ İyi bir medrese eğitimi görmüş ve çeşitli medreselerde müderrislik yapmıştır.
♦ Şiirlerinde tasavvufa yer vermemiştir.
♦ Aşk, tabiat ve devrinin ihtişamı şiirlerinde yer alan başlıca konulardır.
♦ Gazel türünün tanınmış şairlerindendir.
♦ Dili kullanmada başarılıdır.
♦ Ahenkli, akıcı, zevkli bir dili vardır.
♦ Söz sanatlarını başarıyla kullanır.
♦ Divanı ve nesir türünde Fezail-i Mekke adlı eseri vardır.
♦ Divandaki Kanuni Mersiyesi önemlidir.

17.yy
NEFİ
♦ Padişahlara ve ileri gelenlere yazdığı kasideleri ve hicivleriyle tanınır.
♦ Ölçüsüz biridir. Övdüğünü göklere çıkarır, kötülediğini yerin dibine sokar.
♦ Kasideleriyle tanınır.
♦ Dili süslü ve sanatlıdır. Dili çok iyi kullanır.
♦ Hicivlerini Siham-ı Gaza isimli eserinde toplar.

NABİ
♦ Şiir ile düşünceyi birleştiren şair olarak görülür.
♦ Şiirlerinde hikmetli sözlere, atasözlerine yer vermiştir.
♦ Dili akıcıdır.
♦ Şiirlerinde toplumun düzensizliklerini, hayatın kişiyi kötülüklere götüren yönlerini göstermeye çalışmıştır.
♦ Hayriye, Hayrabat adlı iki didaktik mesnevisinin yanında Tuhfet’ül-Haremeyn ve Münşeat adlı kitapları da vardır.

18.yy
Divan edebiyatının son yy.dir. Bu yy.dan sonra büyük divan şairleri yetişmemiştir.

NEDİM
♦ Lale devrini yaşamış ve şiirlerinde yansıtmıştır.
♦ Şiirlerinde zevk, sefa, eğlence, nükte, musiki bir aradadır.
♦ Şiirdeki inceliğe büyük önem verir.
♦ Divan edebiyatının kuralları dışına çıkmıştır. Kendine özgü bir dil oluşturmuştur.
♦ Edebiyatımızda mahallileşme cereyanı Nedim’le başlamıştır.
♦ İstanbul Türkçesini şiire getirmiştir.
♦ Şiirde İstanbul’un mesire yerlerini anlatır.
♦ Dini konulara hiç yer vermemiştir.
♦ Dili açık, yalın, ahenklidir.
♦ Şarkı türünün önemli bir ismidir.
♦ Gazelleriyle ünlüdür, divanı vardır.
♦ Divanında heceyle yazılmış bir de türkü vardır.

ŞEYH GALİP
♦ Divan edebiyatının son büyük şairidir.
♦ Süslü ve çeşitli söz sanatları ile yüklü, ağır bir dili vardır.
♦ Sebk-i Hindi adı verilen üslubun edebiyatımızdaki temsilcisidir.
♦ Düşünce ve tasvirlerle örülü yoğun bir hayal gücü vardır.
♦ Şiirlerinde musiki önemlidir.
Eserleri: Divan ve Hüsn ü Aşk