Roman Özetleri (100 TEMEL ESER)

KARAMAZOV KARDEŞLER

******

Fyador Pavloviç Karamazov, seferlerin kurtuluşundan kısa bir zaman sonra, küçük bir Rus kasabasındaki bir toprak sahibidir. İyi bir centilmen ve oldukça varlıklı olmasına rağmen, toplumda saygı duyulacak biri değildir. Düzensiz hayatı, açıktan açığa cinsel içgüdülerinin peşinden gitmesiyle ve komikçesine aptallıklarıyla skandal yaratır. İki defa dul kalmıştır. Birinci karısı şimdi yirmi yedi yaşında olan bir oğul bıraktıktan sonra kendisini terk etmiş, ikinci karısı halen yirmi dört yaşında olan İvan ve yirmi yaşında olan Alexey (Aloşa) adında iki erkek çocuğu doğurduktan sonra adamın zulmüne dayanamayarak ölmüştür. Adamın ihmal ettiği çocuklar, hizmetçiler ve akrabalar tarafından yetiştirilmiştir. Üstelik Karamazov'un köyün aptal kızını da iğfal ettiği ve ondan Pavel Smerdyakov veya ''Kokmuş'' adında dördüncü bir oğlu olduğu da söylenir. Smerdyakov şimdi babasının uşağı ve aşçısıdır. Bu dört genç birbirlerinden tamamen farklıdırlar. Dimitri eski bir subaydır; babası gibi sefil yaşamaya alışmıştır. Babası ne kadar cimri ve tamahkâr bir insan ise o tam tersi o kadar müsrif ve bundan dolayı her zaman borç içindedir. Karamazov, oğlu, miras hakkından vazgeçtiği takdirde onun bütün borçlarını ödemeyi kabul eder. İkinci oğlu İvan, entelektüel biridir, Moskova'da oturur. Ortodoks Hıristiyanlıkla bütün bağlarını koparmış; fakat onun yerine koyacak ruhi bir kaynak bulamamıştır. Öte yandan Alşoya dindardır. Nazik, sevimli, Sağlıklı ve yakışıklı bir çocuktur. Bölgedeki manastıra devam etmektedir. Smerdyakov ise yetenekli bir uşak olmakla beraber bu durumdan şikâyetçidir. İhtiraslı, şeytansı, zaman zaman dalkavuk ve küstahtır. Sara hastalığına yakalanmıştır.

Alşayo, manastıra Papaz Zossima adında dinsel hitabeleriyle tanınan bir papazın etkisinde kalır. Dimitri ve babası arasındaki anlaşmazlık gittikçe arttığından, yaşlı Karamazov bir anlaşmaya varılması için bütün ailenin Zossima'ya danışmasını önerir. Aloşa bunun şaka olduğunu sanırsa da görüşmeyi hazırlar. Alyoşa endişelerinde haklı çıkar. Karamazov bir palyaço gibi hareket eder, oğulları ile kavga eder, papazlara sabırsızlık gösterir ve herkesi mahbup eder. Fakat Zossima yine alınmaz; çünkü o, misafirlerinin iyiliği ile ilgilidir. Karamazov ve İvan'a, kısa fakat derin anlamlı övgüler verir. Dimitri'ye bir şey söylemez; sadece, onaylarcasına başını eğer, daha sonra Dimitri'nin derin ıstıraplarla karşı karşıya kalacağını söyler. Aloşa'ya manastırdan ayrılmasını ve dünyaya girmesini emreder, çünkü insanlığın özellikle kardeşlerinin kendisine gereksinimi olacaktır.

Dimitri bu sırada karışık bir aşk macerası içindedir. Kısa bir zaman önce genç bir subay iken bir albayın güzel ve gururlu kızına, Katherina İvanova'ya tutulmuştur. Kızın babasının orduya ait bir parayı zimmetine geçirdiğini ve para yerine konmaz ise çok zor duruma düşeceğini öğrenir. Dimitri, Katherina kendisine teslim olduğu takdirde babasının aldığı parayı vereceğini söyler ve onun bu sözü, o zamana kadar Dimitri'ye yüz vermeyen

kızı daha da kızdırır. Fakat Katya, babasına olan sevgi ve bağlılığından ötürü bu fedakârlığı yapmaya razı olur. Fakat o zaman Dimitri'nin daha şerefli yönü harekete geçer ve albayın gereksinimi olan dört bin rubleyi hediye olarak verir. Kendisine açıktan açığa ıstırap verecek dramatik durumlardan hoşlanan Katherina şimdi Dimitri'ye bağlanmak mecburiyetini hisseder, Dimitri'nin kendisini gerçekten sevdiğine inanır. İki genç böylece nişanlanırlar.

Dimitri kararsız, ne yaptığını bilmeyen biridir. Dimitri, henüz Katherina ile nişanlanmıştır ki Samsonov adında yaşlı bir tüccarın yanındaki Gruşenka adındaki genç bir kıza tutulur. Katherina Moskova'daki kardeşine gönderilmek üzere Dimitri'ye üç bin ruble verildiği zaman Dimitri bu parayı kendisine alır ve büyük bir kısmını üç gün içinde Gruşenka ile harcar, şimdi hemen hemen beş parasız kalmıştır. Katherina'dan ayrılmaz; çünkü kıza borcu vardır. Gruşenka da beş parası olmayan biri ile evlenmek istemeyecektir. Durumu daha da kötüleştiren bir husus yaşlı Karamazov'un Gruşenka ile ilgilenmesidir. Karamazov, Dimitrinin, malikânesi üzerinde kendi hakkı olduğuna inandığı para ile kızı, Samsanov'dan satın almak peşindedir. Bu arada İvan ve Katherina ciddi olarak birbirlerine bağlanırlar. Dimitri bundan memnundur, böylece serbest kalacaktır; fakat Kartherina Dimitriyi ıslah etmek için kendi hayatını feda etmeye ve onun hayatına başka bir sevgili sokmamaya kararlıdır.