ATİNA'DA DİONYSOS ŞENLİKLERİ
Hem dinsel kaynaklarıyla hem de kent gelenekleri bakımından, tiyatro Atinalıların yaşamında önemli bir yer tutuyor. Ama gündelik bir iş değil, her yıl belli günlerde oynanıyor.
Dionysos adına yapılan şenliklerden biri:
- Buna 'Lenea' deniyor. Ocak sonuyla Şubat başında yapılıyor. Daha eski olan bu şenlikte önceleri trajediler oynanırmış, sonradan yalnızca komediler oynanmaya başlanmış.
- İkinci şenlik Mart sonu Nisan başında yapılıyor. Buna Büyük Dionysia ya da Kent Dionysia'sı deniliyor. Aiskhylos ile öteki ünlü Yunan yazarları bu ikinci şenliğe katılırlardı.
- Başlangıçta tiyatro oyunlarını seyretmek isteyenlerden para alınmıyordu. Sonraları az bir para alınmaya başlandıysa da o parayı ödeyemeyecek kadar yoksul olanlara bedava bilet dağıtılırdı.
- Oyuncuların ücretlerini devlet verirdi.
- Her oyunun sahneye konması, oynanması için gereken masrafları zengin vatandaşlardan biri üstüne alırdı. Buna CHOREGUS denirdi.
- Kent Dionysia'sı 5 ya da 6 gün sürüyordu.
– Birinci gün; kayık biçimi arabası içinde Dionysos rahibinin önderlik ettiği bir olay düzenleniyor tanrının heykeli tapınaktan alınıp tiyatro alanına götürülüyor, kurbanlar kesiliyor. Alay sona erince sporcuların yarışları, oyunlar, çeşitli eğlenceler başlıyordu.
– İkinci, kimi zaman da üçüncü günleri Dithyrambos yarışları doldururdu.
– Son üç gün, yıllık armağanlara aday gösterilen tiyatro oyunlarınındı. İ.Ö. V. Yüzyılda bu 3 günün her biri bir yazarın yapıtına ayrılırdı. Üç trajedi bir satir oyunu.
– Aiskhylos çoğu zaman 'teatralogy' ( birbirine bağlı dört oyun) ya da 'trilogy' (birbirine bağlı üç oyun)
– Sophokles ile Euripides ise her yıl dört değişik konuyu işlemekten hoşlanırlardı.
– Her yıl yarışmaya katılacak üç oyun yazarını ARCHON denilen bir yüksek memur seçerdi. Yarışmalardan sonra eleştiri başlar. Seçimle kurulmuş olan büyük yargıçlar kurulundan kura yoluyla küçük bir yargıçlar kurulu ayrılır, yıllık armağanları o kurul verirdi.
– İlk trajedi yarışmalarından sonra Atina kentinde komedi yarışmaları düzenlenmeye başlandı. Önceleri bu işe bir gün ayrılırdı. Çeşitli yazarların beş komedisi birbiri ardına oynanırdı. Sonraları her gün trajedilerin arkasından bir de komedi oynamak yoluna gidilirdi.
– Bu iki şenliğin yanı sıra üçüncü bir şenlik daha vardı. Her yıl Aralık ayında Atina'ya bağlı illerde yapılan bu şenliğe KIR DİONYSİA'sı deniyordu. Bu şenlikte yeni yazarlar denenirdi. Atina kenti içindeki Dionysos törenlerinde armağan kazanmış oyunlar tekrarlanırdı.
ŞİMDİ OKUDUĞUN
Temel Tiyatro Bilgileri
Non-FictionBu kitapta tiyatro hakkında arayıp bulmaya çalıştığınız birçok konuyu bir arada bulabilirsiniz. Seneler önce tiyatro üzerine açmış olduğum blog sayfamda yer alan tüm araştırmalarımı toplayarak bir kitap altına topladım. Yazılar 2011 yılında blog ola...
