Temel Tiyatro Bilgileri

Antik Yunan Tiyatrosu - Dördüncü Bölüm

GREK TRAGEDYASININ YAPISI

Konuşmalı ve şarkılı bölümlerle kuruludur. Konuşmalı bölümler üçe ayrılır:

Prologos, yani başlangıç. Koronun ortaya çıkmasından önce söylenenleri bölümdü. Oyun üzerinde bazı açıklamaların yapıldığı yerdi. Bu bölüm yalnız bir kişi tarafından seyirciye doğru söylenirdi. Bir çeşit anlatıcının bölümü. Bu başlangıç bitince koro oyun alanına girer ve oyun bitinceye kadar kalırdı.

Epeisodion'lar: Bunlar koronun şarkıları arasındaki bölümlerdi. İ.Ö. V. YY. dan itibaren her oyunda üç epeisodion'un olması bir kural durumuna gelmiştir.

Eksodos: Tragedyanın bitişiydi. İlk dönemlerde koronun dışarı çıkması sırasında söylenen lirik bir şarkıydı. Bu bölümlerde tragedyanın başı, ortası ve sonu, yani bugünkü terimlerle, serim bölümü, gelişim (çatışam, düğüm) bölümü ve çözüm bölümü ortaya çıktı.

Koronun söylediği lirik parçalar iki çeşitti:

Parados: Koronun içeri girerken söylediği şarkılar

Stasima: Epeisodionlar arasında söylenen lirik parçalardı.

Grek tragedyası dinsel bir tören niteliği taşıyordu. Ayrıca bir tiyatro oyunundan çok operaya ya da müzikli oyuna yakındı. Tragedyalardaki dinsel hava seyirciyi etkilerdi.

Antik tragedya ile iki düzeyde gelişirdi seyirci; oyun kişileriyle kişisel duyguya yönelirdi, koro ise bu kişisel duyguyu genelleştirir ve dinsel bir hava içine sokardı. Grek tragedyasının anahtarı, seyircide kişisel duygunun dinsel bir duyguya doğru gelişmesiydi.

ESKİ KOMEDYA

Bu tür İ.Ö. 486 yılında Dionysos adına düzenlenen şenliklerde filizlendi. Yunancada komodia, komos şarkısı anlamına gelir.

Komos ise curcuna cümbüştür. Bir çok yerlerde, bağ bozumu şenliklerinde kaba güldürüler oynanırdı. Ayrıca sepetler içinde Dionysos'a adanacak kurbanlar taşınır ve üremeyi, bolluğu simgeleyen heykel büyüklüğünde bir phallus geçit töreninde yer alırdı.

- Komedya, Dionysos'a düzenlenen eğlence ve kutlama törenlerinden doğmuştur.

- Sicilya'da Aiskhylos'un çağdaşı olan Epikarmos ilk komedyaları yazmıştır.

- 2 kişi arasındaki konuşmalara dayanan "mimos "güldürü türü Sicilya'da ortaya çıktı.

- Komedya insanların coşkun ve gülünç yanlarını dile getirirdi. Komedyada herşey bir karikatür anlayışı içinde ele alınır. Toplumsal, siyasal her türlü olaylar karikatürün çizgilerindeki ekonomi içinde verilirdi.

- Komedya yazarı, herkesi ve her şeyi alaya alacak özgürlüğe sahipti. Taşlanması gerektiğine inandığı her şey onun hedefi olurdu.

- Atina'da devlet, bu özgürlüğü kısıtlamak şöyle dursun bu oyunların oynanması için ödenek ayırırdı. Bunun için de eski komedya türü, Atina demokrasisinin parlak dönemlerinde olgunlaşmış, demokrasi düzeninin gerilemesi ile birlikte o da gerilemiştir.