Mono (tək)

20-ci hissə " Şeh Damlası"

Ölüm - canlı orqanizmin həyat fəaliyyətinin dayanmasıdır. Ölümün səbəbləri qocalıq, aclıq, xəstəlik, özünəqəsd, qətl və digər proseslər olabilər. Ölüm vahid zaman ərzində populyasiyada ölən fərdlərin sayını göstərir. Ölüm də populyasiyada bir çox səbəbdən fərdlərin genetik və fizioloji mükəmməlliyindən (yararlığından), əlverişsiz fiziki mühit şəraitinin vəyırtıcı, parazit, xəstəliklərin təsirindən asılıdır. Hər nəslin həyat tsiklinin müxtəlif mərhələlərində bu amillərin təsir gücü müxtəlif olur. Bir generasiya fərdlərinin hamısı bioloji yaş həddinə çatması və sonra qısa müddətdə ölməsi ideal hadisə sayılır.
Hind filosofu Vivekananda belə hesab edirdi ki, ölüm zəifliyin bir ifadəçisidir: Zəifin nə bu dünyada, nə də başqa dünyada yeri yoxdur. Zəiflik ölümdür, deyirdi Vivekananda.
Sokratın öz ölümü ərəfəsində son dəfə etdiyi söhbəti xatırlayın. Bu söhbət Fedonda təsvir edilir. Sokrat ölüm ayağında etiraf və bəyan etdi ki, o, fəlsəfənin təyinatını hər şeydən əvvəl insanın özünü ölümə hazırlamasında görür. Transsendental dünya duyumun daşıyıcısı olan Sokrat üçün bu heç də təsadüfi deyildi. Sokrat qədim yunan fəlsəfəsində transsendental istiqamətin ən mühüm həlqələrindən biri idi və Sokratın siyasi mülahizələri də elə transsendental dünya duyumun üzərində köklənmişdi.
2003-cü il Baharıb 65 yaşı tamam oldu. Scar isə hələ 4 yaşındadır. Yeriyir, danışır hətta 2 yaşından bəri 100-ə qədər saymağı bacarırdı. Bahar yaşlandığı kimi hər kəs yaşlanırdı. O cümlədən onunla birgə yaşayan Anasıda. Artıq 99 yaşı tamam olmuşdu Baharın anasının. O nə əvvəlki kimi yemək bişirir, nə də evləri təmizləyirdi. Artıq yaşlanmış bu qoca çarpayıya məhkum edilmişdi. Tanrı ona rahat bir həyat bəxş etməmişdi. Gecə bahar işdən yorğun gəldi anasının iniltiləi daim duyulurdu. 1 otaqlı evin tək otağında anası çarpayıda uzanmışdı. Bahar güclədə olsa anasını biraz yedizdirdi. Səhər isə mütləq rayonda tamaşada olmalı idi. Bahar gecə oyaq qala bilməzdi. Tez bacısı Mədinəyə zəng etdi.
- "Anamız xəstədir mən sabah baxa bilmərəm bir günlükdə sən qayğısına qal"
Mədinə gələ bilmərəm deyib telefonu qapatdı. Bahar səhərə yaxın saat 5-ə qədər anasının yanında oturdu. Sonra yuxuya gedən Bahar bir-iki saat sonra oyandı. Tanrı Bahardan daha bir şeyi almışdı. 99-ili əziyyətlər çəkmiş anası isə əziyyətlər ilədə gözlərini bu həyata yummuşdu və Bahar yenə yalnız qalmışdı.

      Adəm övladının həyatı çiçək üzərindəki şeh damlasıtək yuvarlanaraq yox olur. (Budda)