زانیاری لە سەر خوێنمژ

بیر و باوەڕی کۆن.

  

تابلۆی لیلیت (١٨٩٢) لەلایەن جان کۆلیەر کێشراوە

٭

داخی گرانی من ئەم وێنە حیزە بوو
نامزانی چۆن جێیە خەتارەکان داپۆشم
ئیتر ئەوهام لێکرد🙂٭

بە درێژایی مێژوو لە نزیکەی ھەموو چاندەکاندا، چیڕۆکی بوونەوەری ھاوشێوەی خوێنمژەکان، خوێنخۆر و گۆشتخۆر، ھەبوون. لە کۆندا، دەستەواژەی خوێنمژ و ڤامپایەر بوونیان نەبووە. خواردنەوەی خوێن و چالاکییە ھاوشێوەکانی دەدرانە پاڵ دیمن و ڕۆحی خراپ؛ تەنانەت شەیتانیش بە خوێنمژەوە بەستراوەتەوە.

نزیکەی ھەموو چاندەکانی جیھان خوێنخۆرییان بە جۆرێک لە خراپە ناساندووە و بە ڕۆحی خراپ و دیمنەوە بەستوویانەتەوە. فارسەکان لە یەکەمین چاندەکان بوون کە چیڕۆکی دیمنی خوێنمژیان ھەبێت: دیمنی خوێنخۆر لەسەر گۆزەکانیان ھەڵکەندراوە لەکاتی خواردنەوەی خوێنی مرۆڤ. شارستانیەتی بابل و ئەسیریا چیڕۆکی بوونەوەری ئەفسانەیی لیلیتویان ھەبووە، کە دیمنێک بووە کە لەسەر خوێنی مناڵی ساوا ژیاوە. لە چیڕۆکەکانیشدا ھاتووە کە خوێنمژ و شێوەگۆڕی مێینە بە شەوان بە ناو شارەکاندا دەگەڕان بۆ دۆزینەوەی قوربانییەک.

لە مێتۆلۆژی کلاسیکیدا، سێ بوونەوەری ئێمپیوسەی، لامیا و شتخیکش ناویان ھاتووە. بە تێپەڕبوونی کات، دوو دەستەواژەکەی یەکەم بوونە گشتی بۆ وەسفکردنی ساحیر و دیمنەکان. ئیمپیوسەی کچی خواوەند ھێکاتێ بوو، و بە بوونەوەرێکی قاچ تەنەکەیی و شەیتانی ناسرابوو. ئەو شێوەی خۆی دەگۆڕییە سەر ژنی گەنج و پیاوی ھەڵدەخڵەتاند و لەکاتی خەوتنی پیاوەکان خوێنەکەی دەخواردنەوە. لامیا ھێرشی دەکردە سەر مناڵان بە شەو لەکاتی خەوتندا و خوێنەکەی لە جێگەی نووستنەکانیاندا دەخواردەوە. وەک لامیا، شتخیکشیش بە ھەمان شێوە ھێرشی دەکردە سەر مناڵان، بەڵام لە ھەمان کاتیشدا پێگەیشتووەکانیشی دەکردە ئامانج. گوایە کە جەستەی باڵندەیان ھەبووە لە قەلەڕەش چوون.