Păng thi tài với Apôlông

264 2 0
                                    

Các tiên nữ Nanhphơ và những người mục đồng rất say mê tiếng sáo Xiranh của Păng. Hôm nào vì lẽ gì đó, tiếng sáo của Păng không cất lên là hôm ấy các Nanhphơ và những người mục đồng thấy bồn chồn trong dạ. Rừng núi như trống trải, lạnh lẽo hẳn đi. Tiếng sáo của Păng như linh hồn của rừng núi, như miếng bánh ăn và bình nước uống của những người mục đồng. Vì lẽ đó Păng rất tự hào về tài thổi sáo của mình. Và Păng nảy ra ý định mời Apôlông tới để đua tài. Thần Apôlông chấp nhận lời mời trân trọng đó. Cuộc thi tài diễn ra ở sườn núi Tmôlôx (Tmolox). Thần núi Tmôlôx được mời làm giám khảo cùng với nhà vua Miđax, người nổi tiếng giàu có ở xứ Phrigi.

Păng biểu diển trước. Tiếng sáo của Păng cất lên nghe dịu dàng êm ái như đưa hồn con người ta vào cõi mộng. Chỉ nghe tiếng sáo ấy người ta đã tưởng như thấy được cảnh những chàng mục đồng nằm dài trên bãi cỏ lơ đãng nhìn bầu trời xanh bên đàn súc vật đang gặm cỏ ngon lành, Păng biểu diễn xong, thần Apôlông liền kế tiếp. Tiếng đàn Kitar vang lên với biết bao âm điệu phong phú lạ thường. Đây là một khúc nhạc nghe như tiếng bước chân rầm rập của đoàn quân chiến thắng trở về. Rồi một khúc tiếp sau nghe nỉ non như lời người vợ giãi bày tâm sự với chồng sau bao năm xa cách... Cả thiên nhiên đắm chìm trong tiếng nhạc huyền diệu, kỳ tài của vị thần Apôlông, người khơi nguồn cảm hứng nghệ thuật thần thánh cho các ca sĩ, thi nhân. Các nàng Nanhphơ say mê tiếng sáo của Păng đến là thế mà cũng phải lặng người đi trước tiếng đàn thần thánh của Apôlông. Apôlông biểu diễn xong, thần đưa tay lên ngực cúi chào thần núi Tmôlôx, vua Miđax và những người đã lắng nghe tiếng nhạc của mình. Thần núi Tmôlôx bước ra đội lên đầu thần Apôlông vòng lá nguyệt quế. Apôlông đã thắng cuộc một cách xứng đáng. Các tiên nữ Nanhphơ cũng như những ai được chứng kiến cuộc thi tài này đều hoàn toàn tán thành quyết định sáng suốt của thần Núi. Nhưng đến lần vua Miđax, vua lại không đội lên đầu thần Apôlông vòng hoa nguyệt quế hay vòng lá trường xuân. Miđax trao tặng vòng hoa chiến thắng cho thần Păng. Từ thần núi Tmôlôx cho đến các tiên nữ Nanhphơ đều sửng sốt ngạc nhiên trước phán quyết của Miđax, một sự phán quyết lạ lùng và tỏ ra chẳng hiểu gì cả. Còn thần Apôlông thì vô cùng tự ái và tức giận. Thần liền cầm lấy hai tai của Miđax mà véo, mà xoắn rồi kéo dài ra. Và tai của Miđax dài ra, cứ thế dài ra theo đà kéo của Apôlông và trở thành một đôi tai lừa! Từ đó trở đi vua Miđax có đôi tai như đôi tai lừa.
Thần Păng bị thua cuộc mặt buồn thiu buồn thỉu, lửng thững ra về sống với thế giới non xanh nước biếc, đồng cỏ rừng già của mình. Tuy nhiên không vì thế mà tiếng sáo của Păng kém hay đi. Nó vẫn làm xôn xao, náo nức trái tim các Nanhphơ và các chàng mục đồng.
Lại nói về vua Miđax có đôi tai lừa. Thật là một chuyện vô cùng nhục nhã, xấu xa. Nhà vua chỉ còn cách cho may một chiếc mũ và cứ thế đội lù lù trên đầu ngày cũng như đêm, suốt quanh năm ngày tháng. Nhà vua tưởng rằng như vậy sẽ chẳng ai biết được cái sự thật tệ hại đó cả. Thế nhưng trên đời này những chuyện xấu xa thật khó mà che đậy được. Điều mà nhà vua tưởng bưng bít che đậy được lại vỡ lở ra. Người biết được chuyện này đầu tiên là bác thợ cạo thường cắt tóc, cạo râu cho nhà vua. Nhà vua dặn bác không được để lộ chuyện và dọa sẽ trừng phạt nặng bắt chịu mọi cực hình nếu điều nghiêm cấm không được tuân thủ. Bác thợ cạo đành ngậm tăm. Nhưng khổ nỗi cái sự thật nhà vua có đôi tai lừa cứ đè nặng trong trái tim bác, cứ canh cánh trong lòng, ấm ức bức bối trong dạ khiến bác cảm thấy không nói được sự thật đó ra thì không thể chịu được, không thể sống được. Và một bữa kia bác quyết định phải nói sự thật. Nhưng nói thế nào để không ai nghe thấy kẻo nguy hiểm đến tính mạng. Bác thợ cạo bèn đào một cái lỗ sâu xuống đất rồi ghé sát mồm vào hét lên cho hả nỗi ấm ức trong lòng: "... Vua Miđax có đôi tai lừa! Vua Miđax có đôi tai lừa!". Xong việc bác thợ cạo lấp kín chiếc lỗ rồi về, nhẹ hẳn cả lòng cả dạ. Nhưng điều mà bác thợ cạo tưởng rằng nói xuống tận lòng đất thì vẫn giữ được bí mật cho nhà vua té ra cũng hỏng bét nốt, giống như chiếc mũ không che đậy nổi đôi tai lừa dài ngoằng của Miđax. Gần chỗ bác nói có một bụi cây sậy. Tiếng nói của bác vào lòng đất bị rễ cây sậy nghe được, truyền lên. Thế là mỗi khi có một cơn gió thổi, những cây sậy lại lao xao kháo chuyện lại với nhau: "...Vua Miđax có đôi tai lừa! Vua Miđax có đôi tai lừa!...". Người đi đường, đi chợ đi búa nghe thấy lại về bàn tán, kháo chuyện lại với nhau. Và thế là chẳng mấy chốc khắp bàn dân thiên hạ đâu đâu cũng thấy người ta lưu truyền bình luận câu chuyện:

"...Vua Miđax có đôi tai lừa! Vua Miđax có đôi tai lừa! Chỉ được cái giàu nhưng dốt ơi là dốt... chỉ được cái làm vua nhưng ngu ơi là ngu, ngu như lừa!".

Ngày nay trong văn học thế giới có điển tích "tai vua Miđax hoặc tai lừa" để chỉ sự ngu dốt, tương đương với tai trâu trong văn học của chúng ta. Còn thành ngữ bác thợ cạo của Miđax chỉ một con người không kín chuyện hoặc mở rộng nghĩa chỉ cái nguyên nhân làm lộ một chuyện cần giữ kín, lại có thành ngữ Sự phán xét của Miđax chỉ sự phán xét ngu xuẩn, chủ quan. Gắn với chuyện Miđax hám vàng, người ta còn dùng số phận Miđax để chỉ những sự biến đổi thất thường, nay lên voi mai xuống chó, nay triệu phú mai trắng tay.

Thần thoại Hy LạpNơi câu chuyện tồn tại. Hãy khám phá bây giờ