Musul Zindanı ya da Kürtlerin deyişiyle "Musul Kasaphanesi" yüzlerce Kürdistanlı Pêşmerge'nin ve muhtemelen binlerce Kürt siyasetçinin sessiz sedasız ölümüne tanık oldu. Bunların içinde öldürülüşü Kürt Pêşmergeler için hiç şüphesiz en acı verici olanı 23 Temmuz 1979 günü 26 yaşında idam edilen Mela Elî, ya da asıl ismiyle Husên Mewlud Ehmed idi. Mela Elî'yi Kürdistan tarihi içinde çok farklı ve özel bir yere taşıyan ise ancak 2011 yılında tamamı toplanıp basılabilen şiirleri oldu ki hemen hepsini idamından sadece bir kaç hafta önce Musul Zindanı'nda yazmıştı.
Mela Elî, 1953 yılında Süleymaniye'nin Mawet kasabasının Berdbird köyünde çiftçi bir ailenin ikiz çocuklarından biri olarak doğdu.
1966-67 yıllarında henüz ortaokuldayken Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve aynı partinin öğrenci birliğinin gizli üyesi oldu.
1971 yılında Kürdistan Emekçiler Derneği (Komeley Rencderanî Kurdistan) üyesi oldu ve şehir kadrosu olarak Pêşmerge saflarına katıldı. 1975-76 döneminde Süleymaniye Üniversitesi'nde Kürt Edebiyatı bölümüne kaydoldu. Ancak iki sene okuyabildi ve hakkında açılan soruşturmalar ve tutuklama kararı sebebiyle kaçmak zorunda kaldı. 1977'de Kandil dağlarının eteklerinde Pêşmerge oldu.
İki yıl sonra 30 Ocak 1979'da Surdaş bölgesi kırsalında Irak ordusu ve Kürt korucular tarafından pusuya düşürülüp, bir arkadaşıyla beraber ağır yaralı olarak yakalandı. Tedavi ve sorgu için Kerkük'e götürüldü. Sadece kendisi değil, ailesi ve dostları da gözleri önünde işkence edildi. Ölmeden önce yazdığı bir şiirde onun yüzünden işkence edilen ailesinden ve arkadaşlarından özür diledi.
Altı ay sonra, 1979 Haziran ayında Kerkük mahkemesi avukat tutmasına ve savunma yapmasına izin vermeden, toplamda bir kaç dakika sürmüş bir mahkeme ile ölüm cezasına çarptırdı. Daha sonra gittiği bilinmezi hücre arkadaşlarından başka kimse bilemedi.
Bir buçuk ay sonra, 22 Temmuz'u 23 Temmuz'a bağlayan gece bir arkadaşıyla beraber Musul Zindan'ında idam edildi. Kimsesizler mezarlığına gömüldü.
Evli ya da nişanlı değildi. Çok gençti ve hiç bir yakını nerede olduğunu ya da nereye gömüleceğini bilmiyordu. Musul Zindanı'nda idamı bekleyen başka bir Pêşmerge kendi nişan yüzüğünü Mela Elî'nin parmağına Pêşmergeler kimsesizler mezarlığında cesedini aradıklarında tanınabilmesi için taktı. Haberi gizlice dışarı ulaştırıp idamlardan sonra gömülecek olanlardan parmağında yüzük olanın genç Mela Elî olduğunu arkadaşlarına ilettiler.
Bir şiiriin son dizeleri şöyleydi:
"Eger lêre nemtiwanî bê bicengim,
Lewê bedest hawrêkewe tifeng im,
Eger lêre be cê mabim le karwan,
Lewê le pêş karwanewe pêşeng im."
"Burada [zindanda] savaşamadıysam da eğer,
Orada [dağlarda] bir yoldaşın elindeki tüfeğim,
Burada geri de kalsam o kervandan,
Orada kervanın ben en önündeyim." (Tercüme: CS)
Mela Elî ondan geriye şiirlerinin kalacağını bilmiyordu. Bir şiirinde "benden geriye bir kaç kaset kalacak" diyor ve Mamilê, Zîrek gibi Kürt sanatçılara "sizleri aklımın içinden dinliyorum" diyordu.
İdamınından tam yedi gün önce yazdığı şiirinde şöyle diyordu:
"Merdane pêkî mirdin ekem noş,
Çiş le min, serî hawrêyanim xoş.
Belam ke emwîst nemirim be gencî,
Kurdistan eywit pêwîstime rencî."
"Mertçe içeceğim ölümün kadehini,
Benden geçti, yoldaşlarım sağ olsun.
Fakat, ne kadar istemediysem de genç ölmeyi,
Kürdistan emeğini isterim dedi." (Tercüme CS)
Şiirlerini zindandaki arkadaşları gizlice topladılar ve zindandan dışarıya parça parça göndermeyi başardılar.
Cesedini Pêşmerge kimsesizler mezarlığında buldu, parmağındaki nişan yüzüğünden tanıdılar.
2011 yılında Süleymaniye'de Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Mela Elî'nin şiirlerini karşılıksız olarak bastı.
Hücresinde yazdığı bir şiirinde düşmanına seslenerek idamını şöyle anlatmıştı:
"Serberzî ye ke pêlawim ebînin,
Be ser serî dûjminewe leberzîn."
"Gururluyum ki ayakkabılarımı görecekler,
Düşmanlarımın başlarının üzerinde yükselecek." (Tercüme CS).
Kürdistan Pêşmergeleri Mela Elî'nin cenazesini Kürdistan'a getirdiler ve ona yakışacak mütevazı bir mezar taşının üzerine "Şehit Şair Mela Elî" yazdılar.
Musul Zindanı Mela Elî'den sonra yüzlerce Kürt Pêşmerge'sine daha mezar oldu. Kim bilir, belki niceleri de şiirler yazmıştı.
