PSİKOLOJİ BİLİMİ

RUH HASTALIGI CESİTLERİ ÖNEMLİ BİLGİLER

Ruh hastalıkları, akıl sağlığının bozulması anlamına gelir. Birbirinden farklı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilen, birçok akıl hastalığı türü vardır.

Ruh hastalıkları, akıl sağlığının bozulması anlamına gelir. Birbirinden farklı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilen, birçok akıl hastalığı türü vardır. Belirtiler, hafif şiddette başlar, zaman içinde ilerleyerek günlük faaliyetlerin yapılamamasıyla sonuçlanacak derecede ağır rahatsızlıkların ortaya çıkmasına kadar gidebilir.

Ruh sağlığı sorunlarının tedavi şekilleri, kişide ortaya çıkan rahatsızlığın türüne ve belirtilerine göre değişkenlik gösterir. Bazı durumlarda yalnızca danışmanlık ve telkin tedavisi yeterli olmaktadır. Daha ciddi durumlar için danışmanlıkla birlikte ilaç kullanılması gerekebilir. Eğer kişide ortaya çıkan belirtiler kendisine ya da çevresine zarar vermesine yol açabilecek derecede ciddiyse, tedavinin hastane şartlarında ve uzman kontrolü altında gerçekleştirilmesi kaçınılmaz olur.

Aşağıdaki listeyi inceleyerek, farklı kategoriler altında ortaya çıkabilecek ruh hastalığı çeşitleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Akıl hastalıkları dört ana başlık altında sınıflandırılmaktadır:

1. Organik beyin hastalıkları

Bu tür ruh hastalıkları, beyni etkileyen hastalıkların ve fiziksel değişikliklerin sonucu olarak ortaya çıkar. Organik beyin hastalıkları endişe ve öfkenin yanı sıra, kafa karışıklığı ve sanrılar görülmesine neden olabilirler.Bu hastalıklardan bazıları:

A. Dejeneratif (yaşlanma ve bozulmaya bağlı) hastalıklar1. Huntington hastalığı. Kişide anormal hareketler, bunama ve psikolojik sorunlar oluşmasına neden olan, genetik kökenli bir hastalıktır.2. Multipl Skleroz. Merkezi sinir sistemini (beyin ve omuriliği) etkileyen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır.3. Yaşlanmaya bağlı bunama. Genellikle Alzheimer hastalığıyla bağlantılı olarak ortaya çıkar.4. Parkinson Hastalığı. Sinirlerde, titreme ve felç oluşumuna yol açabilecek derecede bozulma meydana gelmesi sonucunda ortaya çıkar.

B. Kardiyovasküler bozukluklar. Kalp işleyişine bağlı olarak ortaya çıkan rahatsızlıkların genel ismidir. Yaygın bir şekilde bilinen felç durumuna ek olarak, vücudun bir bölgesine kan akışının kesilmesi şeklinde ortaya çıkan, tansiyona bağlı geçici iskemik atak (beyne giden kan akımının azalmasıdır. Aniden başlayan ve bir süre devam eden, hemen hemen hiçbir iz bırakmadan kaybolan nörolojik yetmezlik belirtileriyle tanımlanır) gibi rahatsızlıkların oluşmasına sebep olabilir.

C. Travmadan kaynaklanan bozukluklar. Bu başlık altında sınıflandırılan rahatsızlıkların tamamı, beyin hasarı, beyin kanamaları ve beyin sarsıntıları ile ilgilidir.

D. Uyuşturucu ve alkol tahribatı. Uyuşturucu ve alkol zehirlenmelerinin etkisiyle ortaya çıkan yetersizlik belirtileridir.

2. Ruh ve anksiyete (endişe) hastalıkları

Bu kategoride yer alan önemli hastalıkların bazıları şunlardır: Depresyon, fobiler, obsesif kompulsif (saplantılı) bozukluklar, bipolar (çift kutuplu) duygusal bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), endişe bozuklukları. Bu hastalıkların bir kısmı günlük hayatta yaşanan olaylara bağlı olarak ortaya çıkar. Örneğin cinsel taciz mağduru ya da savaş yaşamış insanlarda, travma sonrası stres bozukluğu ya da fobiler gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bipolar bozukluklar gibi hastalıkların genetik kökenleri olması da mümkündür.

3. Kişilik bozukluğu

Hayat içinde gelişen olaylarla başa çıkma becerilerinin uzun süreli olarak kaybedilmesinden kaynaklan rahatsızlıklar, bu grup altında sınıflandırılır. Koşullar olumlu yönde değişkenlik gösterebilir, ancak kişi toplumun beklentilerinden farklı davranışlar sergilemeye başlar. Kişinin diğer insanlarla ilişkilerinde olumsuz davranışlara başvurması ve sürekli tartışma halinde olması durumu ortaya çıkabilir. Koşullar zaman içinde ağırlaşır ve kişi esnekliğini kaybeder. Koşullarla, bir süre için kararlı biçimde mücadele edilse de, zaman içinde bir kırılma oluşması söz konusu olabilir. Kişilik bozukluğu üç ana grupta toplanır;

1. Garip, alışılmadık davranışlar sergileme
A.Paranoid kişilik. Gerçekte böyle bir durum olmamasına rağmen, çevresindeki herkesin ve her şeyin kendisine karşı olduğu duygusuna kapılır.
B. Şizoid Kişilik. Kişi, diğer insanlarla iletişim kurma isteğini ve sosyalleşme arzusu yitirir.

2. Dramatik, duygusal ya da dengesiz tavırlar
A. Antisosyal kişilik. Kişi, insanlardan kaçınır.
B. Sınırlı kişilik. Kişi, duygular ve insanlar ile ilgili sürekli kararsızlık içindedir.
C. Histrionik kişilik. Kişi sürekli dikkat çekme eğilimindedir. "Herkes beni seviyor" tarzı yaklaşımlarla ilişkileri abartır.
D. Narsisistik kişilik. Kişi aşırı derecede kendine odaklı yaşar. Kendisini mükemmelmiş gibi hisseder, eleştirilere karşı hassas ve tahammülsüzdür.

3. Korkulu, endişeli olma
A. Çekingen kişilik bozukluğu. Kişi risk almaktan korkar, aşırı duyarlı hale gelir ve sosyal etkileşim dahil olmak üzere her şeyden uzak durmayı seçer.
B. Bağımlı kişilik bozukluğu. Kişi, sorumluluk alamaz, başkalarının karar almasına ihtiyaç duyar, sürekli terk edileceği şeklinde korku hisseder.
C. Obsesif-kompulsif (takıntılı) kişilik. Kişide, tekrarlanan endişe bozukluğu, zorlayıcı düşünceler ve gerçekle bağlantısı bulunmayan takıntılar oluşur. Zaten temiz olan şeyleri temizlemek gibi davranışlar ortaya çıkar.

4. Psikotik Bozukluklar

Bu grup, beyin ve düşünme süreçlerini etkileyen hastalıklardan oluşur. Bu tip rahatsızlıklara sahip kişiler, gerçekçi düşünme konusunda zorluklar yaşar ve birçok konuda yanlış yargılar oluştururlar. Günlük hayatın sürdürülmesi sıra dışı biçimde zorlaşır. Ancak, bu hastalıkların en ağır olanları için bile tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Sanrı ve halüsinasyonlar, bu tip hastalıkların en sık görülen belirtileri arasındadır. Sanrıların doğru olmadıkları gerçeklere dayandırılarak kanıtlanmış olsa bile, kişi gerçek olduğuna inanmaktan vazgeçmeyebilir. Toplumda yaygın olarak, halüsinasyonun sanrı ile aynı şey olduğuna dair yanlış bir inanç vardır. Sanrılarla halüsinasyonlar benzerdir, her ikisi de gerçek değildir. Fakat halüsinasyonlar, düşüncelerle değil duyularla hissedilir ve gerçekte var olmayan şeyleri görme ve işitme şeklinde ortaya çıkarlar. Psikotik bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkan diğer belirtiler şunlardır: Garip davranışlar sergileme (kişi kendisi veya başka insanlar için tehlikeli olabilir), kişisel hijyen eksikliği, bir şeyler yapma isteğinin azalması, anlaşılabilir olmayan tuhaf konuşma kalıpları kullanılması, değişken ve tutarsız ruh hali, ilişki kurmakta güçlük, yavaş ya da garip hareketler yapma.

Önemli Psikotik bozukluklar şunlardır:

1. Şizofreni. Bu hastalığa rastlanan kişilerde, altı aydan daha uzun süren sanrı ve halüsinasyon belirtileri gözlenir.2. Şizofreniform. Bu rahatsızlıkta şizofreni ile aynı belirtiler ortaya çıkar fakat hastalık altı aydan uzun sürmez.3. Şizoaffektif bozukluk. Hem şizofreni hem de bipolar bozukluk gibi, diğer duygudurum bozukluklarının birarada ortaya çıktığı rahatsızlıklar, bu grupta sınıflandırılır.4. Sanrılı bozukluk. Kişide ortaya çıkan sanrı belirtilerinin bir aydan uzun sürdüğü durumlar, bu isim altında sınıflandırılır. Bu sanrılar, sürekli takip ediliyormuş hissi ya da paranoyada olduğu gibi diğer insanların düşman oldukları şeklinde garip düşüncelerin ortaya çıkmasına neden olabilir.5. Madde bağımlılığına bağlı psikotik bozukluk. Madde bağımlılığı bulunan kişilerde, alkol ya da uyuşturucu kullanımının kesilmesine bağlı olarak ortaya çıkan bu tip psikotik bozukluklarda, genellikle sanrılar, halüsinasyonlar ve kafa karışıklığı gibi belirtiler ortaya çıkar.