PSİKOLOJİ BİLİMİ

RUHSAL BOZUKLUKLAR

Zihinsel hastalıklar ya da ruhsal bozukluklar; ruh, düşünce ve davranışları geniş bir yelpazede etkileyen sağlık koşulları olarak ifade edilir. Bu tür rahatsızlıklara örnek olarak depresyon, anksiyete (kaygı) bozuklukları, şizofreni, yeme bozuklukları ve bağımlılık davranışları verilebilir.

Birçok kişide zaman zaman bu tür ruh sağlığı bozuklukları gelişebilir. Ancak ruh sağlığını etkileyen bu tür kaygı uyandırıcı durumların sürekli olarak devam etmesi, strese neden olması ve günlük faaliyetleri olumsuz etkilemesi, durumu ruhsal bir hastalık düzeyine taşır.

Akıl hastalıkları kişinin mutsuz olmasına, günlük yaşamında, işinde ve ilişkilerinde sorunlar yaşamasına neden olur. Çoğu zaman ortaya çıkan belirtiler ilaç ve danışmanlık (psikoterapi) kombinasyonu ile tedavi edilebilir.

BELİRTİLERİ

Ruhsal hastalıklara ait belirtiler, hastalığın şartlarına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Belirtiler duyguları, düşünceleri ve davranışları olumsuz etkiler.

Yaygın karşılaşılan belirti örnekler şunlardır:

• Kendini üzgün ya da moral olarak çökmüş hissetme• Zihinsel karmaşıklık veya konsantrasyon düşüklüğü• Aşırı korkular ya da endişeler, ya da aşırı düzeyde suçluluk duygusu• Aşırı düzeylerde yüksek ve alçak duygudurum değişiklikleri• Sosyal faaliyetlerinden kaçınma• Önemli derecede yorgunluk, düşük enerjili olma veya uyku sorunları• Gerçeklikten uzak sanrılar, paranoya veya halüsinasyonlar• Günlük sorunlar ya da stresle başa çıkamama• Diğer insanların sorunları ve bulundukları duruma ilişkin ilgisizlik• Alkol veya ilaç bağımlılığı• Yeme alışkanlıklarında önemli değişiklikler• Cinsel dürtüde değişiklikler• Aşırı öfke, düşmanlık veya şiddet davranışları• İntihar düşünceleri

Bazen de ruh sağlığı bozukluğu belirtileri mide, sırt ağrısı, baş ağrısı, ya da diğer açıklanamayan ağrılar şeklinde fiziksel sorunlar olarak kendini göstermektedir.

Doktora ne zaman görünmelidir?

Yukarıda verilen belirtilerden bir ya da bir kaçına sahip olduğunuzda hastanelerin ilgili birimlerindeki uzmanlara görünmeniz önerilir. Çoğu ruhsal hastalık kendi kendine düzelmediğinden dolayı tedavi edilmediği taktirde zamanla kötüleşir ve ciddi sorunlara neden olabilir.

İntihar etme düşünceleri ile bazı zihinsel hastalıkların belirtileri ortaktır. Eğer kendinize zarar verme veya intihar girişiminde bulunma gibi düşüncelerin geldiğini fark ederseniz, 112 acil servise ulaşınız, bir tanıdığınız ya da arkadaşınıza ulaşınız. İntihar düşüncesi kendiliğinden geçmediği için bir yerlerden destek ve yardım alınması gerekir.

Eğer intihar düşüncesine sahip olan bir yakınınız veya sevdiğiniz biri ise, onunla açık, samimi, cesaretlendirici ve yaşama şevkini arttırıcı bir iletişim kurmaya çalışınız. Elbette ki bu yardımınız profesyonel düzeyde olmayacaktır fakat desteğiniz faydalı olacaktır. Daha sonra uzman bir yerden randevu alarak tıbbi destek de sağlayabilirsiniz. Hatta randevuya birlikte gitmeniz daha faydalı olacaktır. Eğer zaten kendine zarar vermiş ya da ciddi şekilde zarar vermeyi düşünüyorsa bir acil servise ulaştırılması gerekecektir.

NEDENLERİ

Akıl hastalıklarına genel olarak, çeşitli genetik ve çevresel faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir:

• Kalıtsal özellikler: Biyolojik (kan) yakınlarında da bir akıl hastalığı olan kişilerde daha sık görülür. Bazı genler ruhsal hastalık geliştirme riskini artırır ve yaşam koşulları da bu durumu tetikleyebilir.