Efsaneler

GOLEM EFSANESİ

     Golem, efsanelerde ruhu olmayan genelde kilden veya topraktan oluşturulan bir varlıktır.

       Golem sözcüğü, bugünkü anlamını Ortaçağ’da kazandı. Bu dönemde, kutsal bir sözcüğü ya da Tanrı’nın sıfatlarından birini oluşturan harfleri yeniden dizerek veya muska yazarak heykel veya tasvirleri canlandıran din bilgeleriyle ilgili çok sayıda efsane doğdu. İnanışa göre harflerin yazılı olduğu kâğıt veya muska Golem’in ağzına yerleştirilir veya başına iliştirilirdi; muska kaldırılınca, Golem de cansız duruma gelirdi.

     Bir musevi efsanesinin kahramanıdır, Talmud'da Âdem'in ruh üflenmeden önce bir golem olduğu yazılıdır.
    

     Musevi folklorunda golemler genellikle insan şekli verilmiş çamurdan yapılırlar. Ruhları yoktur, zekaları düşük seviyededir, ki Golem seviyesi İbranicede"aptal" kelimesinden türetilmiştir. Temel amacı yaratıcısını korumaktır. 17. yüzyıl Prag Musevileri arasında antisemitiklere karşı adaleti sağlayan doğaüstü "Prag Golemi" inancı yaygındı.

     En eski öykülerde, Golem genellikle kusursuz bir hizmetkârdı. Tek kusuru zeki olmaması, efendisinin buyruklarını fazla mekanik biçimde veya harfi harfine yerine getirmesiydi. 16.yüzyılda Golem, uğradıkları kıyımlar karşısında, Yahudilerin koruyucu kimliğini kazandı.  

     İnanışa göre haham Judah Loew ben Bezalel tarafından kilden bir heykel yapıldı ve musevi halkını koruması için canlandırıldı. Alnına emet (doğruluk) kelimesi yazıldı. Musevi halkını korudu ve zamanla güçlendi. Fakat cumartesi günleri golemin çalışması yasaktı bu yüzden de alnından e harfi silinir böylece met (ölüm) kelimesi kalırdı ve golem haraketsiz bir şekilde dururdu. Bir cumartesi e harfini silmeyi unuttular ve golem kontrolden çıkıp her şeyi yıkmaya ve insanlara zarar vermeye başladı. Böylece alnındaki tüm harfleri sildiler ve golem parçalara ayrılıp dağıldı. Parçalarını Prag'taki Altneu sinagogunun altındaki gizli bir odaya mühürledikleri söylenir.

     Özellikle fantastik konulu kitap, bilgisayar oyunu ve rol yapma oyunu türlerinde golemlere sıkça rastlanır. Genelde büyü ve tılsımlarla verilen emirleri yerine getirmesi için canlandırılır. Verilen emri yerine getirene kadar veya belirli bir zaman boyunca kalır ve sonra yok olur. Toprak, kaya, ağaç, ateş, demir, kan gibi çeşitli türleri vardır. Golem hangi maddeden yapılmışsa o şekilde adlandırılır (kaya golemi, demir golemi vb.) ve onun niteliklerine sahip olur.