[Cảm hứng lịch sử] Mộc tê hoa thượng, nguyệt lai sơ

Chương 1-2: Quyết minh, túc hưng trần thiết...

Kinh Thi có câu mục như thanh phong, nghĩa là ôn hòa như gió mát. Chữ mục trong tên chàng thiếu niên cũng lấy từ đấy mà ra. Thánh thượng chắp tay sau lưng, đứng trên thềm cao và đưa mắt nhìn cậu con trai độc nhất đang quỳ rạp dưới sân. Quan nội thị khẽ thưa, chàng đã quỳ dễ để một canh giờ. Thánh thượng gật gù. Dáng vẻ dập đầu kia, cả bộ áo xống kia nữa, ở giữa sân rồng vào buổi sáng mưa phùn rét mướt thế này, chẳng rõ cớ gì lại khiến người nhớ đến cái lý lẽ lúc ngự bút chọn hai chữ Mục Huyền để nhập vào ngọc phả. Ôn hòa như gió mát. Ôn hòa. Ở đời này, người ôn hòa hay được yên ổn. Người muốn con của mình sẽ yên ổn mà sống cho trọn kiếp người. Có điều, chữ mục mà người chọn, trớ trêu thay, lại không ứng vào mục như thanh phong mà lại ứng vào mục mục Văn Vương. Người vô tình, nhưng trời cao hữu ý. Âu là sự đã an bài. Thánh thượng thở dài, người cầm sớ thỉnh tội được quan nội thị dâng lên. Lời lẽ trong sớ ấy chừng mực lại thống thiết, nét chữ uyển chuyển, nhã nhặn, từng câu từng chữ đều như rút sạch tâm can ra để tỏ bày sự hối lỗi. Rõ là... nhờ người khác viết hộ. Noi theo Ngu Thuấn, hiếu cảm động thiên? Người thở hắt, con trai người mà biết điều như thế thì đã chẳng phải đến đây tạ tội.

"Cứ bảo nó quỳ thêm một canh giờ nữa rồi hẵng vời vào." Nói rồi, thánh thượng phẩy tay áo xoay người đi vào trong điện.

Quan nội thị chuyển lời. Chàng thiếu niên răm rắp nghe theo, quỳ gối đợi thêm một canh giờ nữa. Dưới vòm trời u ám mây đen, chàng run lên vì lạnh, hai hàm răng nghiến chặt vào nhau mỗi bận gió thổi lùa qua sân rồng. Trong lòng chàng giờ đây như dậy sóng, miệng chàng lẩm bẩm chửi thầm đứa đã viết ra cái sớ thỉnh tội kia. Thằng Huy Vũ, chuyến này về mày chết với ông!

Đến đầu giờ Ngọ, chàng thiếu niên mới được vái tạ thiên tử rồi loạng choạng đứng dậy lết bước theo quan nội thị vào điện. Thánh thượng đang ngồi trên sập, vừa thấy chàng, người nhặt một miếng trầu đã têm sẵn trong khơi gỗ lên nhai. Kẻ hầu người hạ đứng thành hàng, chúng nép mình sang hai bên, mặt cúi gằm nom như tượng cả lượt. Chàng thiếu niên dập đầu phủ phục trên nền gạch, nhưng người không đáp lại cũng không truyền cho miễn lễ. Mãi một lúc sau, thánh thượng mới cất lời. Người hỏi chàng đã rõ tội trạng hay chưa. Hẳn nhiên, chàng biết mình phạm phải tội gì, chỉ là chàng không cam lòng nhận về. Tội ấy chẳng phải điều sai quấy, lòng chàng quả quyết như thế. Tựa hồ thánh thượng cũng đoán ra được cái sự bất kham trong đầu chàng, người nhắc lại sự biến năm Thần Quang thứ hai. Anh trai người, tức Quảng Vũ Vương, nửa đêm tự ý xuất cung để hội quân cùng lũ phường phản nghịch. Kể từ dạo ấy, hễ không có lệnh trên ban xuống, ra vào cung đều là chuyện kiêng kị.

"Người trên kẻ dưới nhìn vào chỉ biết con tự ý xuất cung, làm trái phép nước. Ai biết phải quấy thế nào." Thánh thượng nhấc ống đồng, nhổ ra một bụm bã trầu. Đoạn người nói tiếp. "Miệng lưỡi thiên hạ bàn ra tán vào, con cãi được hay không?"

"Thưa..." Giọng chàng lí nhí không thoát nổi ra để thành câu rành dọt.

Chàng cãi không được miệng lưỡi thiên hạ. Mà kỳ thực trên đời này chẳng ai cãi nổi. Thứ ma quỷ ấy có tên nhưng không có hình, bất tuân quyền bính mà cũng xem nhẹ gươm đao, cứ hễ đã nhắm vào ai là sẽ hành người ta cho kỳ được, hành đến chết đi sống lại, làm cho khốn đốn rồi cũng chưa chắc buông tha. Mấy ngày qua, chàng ở lì trong phòng, khổ sở xót thương phu nhân Trần thị. Vậy mà bên ngoài thiên hạ thêu dệt lên đủ điều xấu xa. Kẻ đồn rằng chàng ham vui nên trốn đi chơi bời cùng chúng bạn, người bàn tán chàng không biết giữ thân mới trèo tường làm chuyện khuất tất. Chàng muốn thanh minh, muốn cãi lại, muốn gào lên cho những kẻ ấy biết lòng chàng buồn khổ, dằn vặt nhường nào khi không thể làm cái việc mà bất kỳ ai trên đời, dẫu có phải hạng cùng đinh khố rách, cũng đều được làm là vái lạy người đàn bà mang nặng đẻ đau ra mình lấy một lần. Nhưng chàng không biết phải tìm kẻ nào để cãi, tìm kẻ nào để thanh minh. Miệng lưỡi thiên hạ gớm ghê còn hơn cả thuốc độc, nó khiến chàng chỉ nghĩ đến thôi đã rùng mình, vừa kinh khiếp vừa uất hận. Đôi phần bất kham, khăng khăng níu giữ cái lý đúng riêng của chàng thoáng chốc cũng theo đấy mà trở nên lung lay. Rồi chàng thấy chính mình cũng là một kẻ hèn nhát khi không gắng gượng bơi qua con sông kia mà lại bám vào tay người đánh vó đêm nào. Chàng thù ghét lòng dạ bạc bẽo của thánh thượng, nhưng liệu có kẻ ngay thẳng nào lại vẫn phải bám vào người họ thù ghét để xin vị ấy đoái thương, giáng phúc cho như chàng đang làm lúc này đây? Lòng chàng chất đầy nỗi ấm ức lẫn tủi nhục, lồng ngực chàng nặng trĩu, kéo ghì cái thân mình mảnh khảnh đang tuổi nhổ giò uốn rạp xuống. Vầng trán của chàng áp vào miếng gạch lạnh toát. Chàng im lặng. Một sự im lặng ôn hòa, nhún nhường của kẻ biết sai và đuối lý, nó khiến cho thánh thượng ngự trên sập cao nhìn xuống mà thấy đẹp lòng. Người đã định quở trách nhiều hơn, nhưng trước cái cách chàng quỳ rạp, không có nửa lời đối đáp ấy, người lại thôi. Thánh thượng tiếp tục nhai trầu, người không để chàng đứng dậy. Quan nội thị dâng lên hai tờ sớ của thượng thư sảnh và bộ lễ. Người chăm chú đọc cả hai, rồi nói với quan nội thị vỏn vẹn một câu "Chọn chữ Duệ". Quan nội thị cúi người hành lễ rồi chậm chạp lui ra ngoài. Đợi khi quan nội thị đi hẳn, thánh thượng mới nhìn chàng và hỏi có đoán ra chữ Duệ người nói là chữ Duệ nào hay không. Chàng nghĩ ngợi rồi rụt rè đoán chữ Duệ có bộ Mục. Thánh thượng cười nhẹ, người phẩy tay cho chàng lui, tỏ ý không trách tội nữa. Sáng hôm sau, người ta thả Thận ra, cho nằm võng đưa về đến tận cửa cung Long Đức.