Arabesk Pavyon

2. Gramatik Cinsiyet

*

*

*

Kelimelerin cinsiyetleri var mıdır?

Bir kelimenin ait olduğu sınıfa göre dilin başka unsurlarıyla uyum sağladığı ad sınıflandırma sistemine gramatik cinsiyet denir. Dünya dillerinin bir kısmında görülen bu durum, kelimelerin eylemler, adlar ya da belirteçler ile sınıflandırılması demektir. Yaygın olarak bilinen hali dişi ve erkek ya da dişi, erkek ve nötrdür. Bazen ise canlı cansız formatındadır. Birçok Hint Avrupa ve Afro-Asyatik dilinde var olan gramatik cinsiyet; Amerikan yerlisi, Avustronezya, Çin-Tibet ve Ural-Altay dillerinde yoktur.

Türkçe, Ural-Altay dil grubundan Altay'ın çocuğudur. Yani gramatik cinsiyet taşıyan bir dil değildir. Bir başka deyişle kelimeler cinsiyet taşımaz. Dil bilim böyle söyler.

Peki gerçekten öyle midir?

Herhangi bir eke, belirtece ya da tamlamaya lüzum olmadan soruyorum. Bizim dilimiz gerçekten cinsiyetsiz midir?

Orospu çocuğu dediğiniz an kim canlanıyor gözünüzde? Kuvvetle muhtemel bu bir erkektir. Orospu dediğinizde ise işin rengi değişir. Doğrudan bir kadın resmedersiniz. Piç? Piç kurusu? Zavallı oğlan çocukları. Yosma? Kadın. Sürtük? Kadın. Kevaşe? Kadın. Cengâver? Erkek. Delikanlı? Erkek. Zilli? Kadın.

Kişisel tarihimiz ve deneyimlerimiz bizi bir kişiye de yönlendiriyor olabilir. Başka bir cepheden bakacak olursak; Deniz denildiği zaman aklınıza kim gelir? Biri şurada "Deniz, Deniz, Deniz?" diye bağırıyor olsa aklınıza gelecek olan kimdir? Ben sınıf arkadaşlarımdan birini hatırlıyorum. Cinsiyeti erkek. Ama pekâlâ sizin aklınıza dişi bir Deniz de gelebilir. Çünkü herkesin Deniz'i kendine.

Yahut şurada bağıran insan "Deniz" yerine "Umut" dese... Var mı bildiğiniz bir Umut?

Yahut "Suat" olsun. Dişi midir Suat, erkek mi? Eski mahallemde bir Suat teyzemiz vardı, benim aklıma o geliyor. Bir de çocukluğumda pek çok dinlediğim Suat Suna. O ise erkek. Herkesin Suat'ı da kendisine demek ki.

Lisede Hidayet hocam vardı. Felsefeci. Hayır, erkek değil, dişi. Armağan? Devrim? Yekta? Aşkın?

Peki ya Bilge? Dişi midir, erkek midir? Ben Bilge. Hayır, dişi değilim.

İsimlerin cinsiyetlerine dokunmadan evvel ne diyordum? Kelimelerin cinsiyetleri... Dünya dillerinde gramatik cinsiyet her zaman kelimenin anlamına göre seçilmez. Kelimeler bazen tarihsel hikayelerine göre, bazen anlamlarına göre, bazen ise hiçbir neden yokken cinsiyet kazanır. Doğma büyüme saf erkek gibi.

Şüphesiz benim size sunduğum Türkçeye dair cinsiyel ayrım; sadece ülkenin geçmiş tecrübelerine bakılarak tespit ediliyor.

Orospu çocuğu, erkek. Orospu ise tartışmasız kadın. Piç? Piç kurusu? Zavallı oğlan çocukları. Yosma? Kadın. Sürtük? Kadın. Kevaşe? Kadın. Peki ya fahişe? Fahişenin bir cinsiyeti var mıdır? Vardır, çekinmeden söyleyin.

Aynayla bakışıyorum. Ayılmak için iki avuç suyla yüzümü dövüyorum. Evet, ne diyorsunuz fahişe için? Erkek midir, dişi midir?

Aynada gördüğüm Bilge, bana kendini takdim ediyor. Bilge bir fahişedir.

Sudan daha etkili bir ayılma cümlesi. Bilmem kaçıncı kez çalıyor kalbimin kapısını. Açmıyorum bilerek. Altında ezilirim, kalkamam, kaldıramam. Bilge'yi unutma gayretiyle birkaç avuç daha su vuruyorum yüzüme. Sırıtmayı deniyorum. Ruhsuzlukla değil, öyle olmaz. İnci gibi dişlerimi gösteriyorum kendime. Sonra daha çok, daha çok ve daha çok... Bilge kaybolurken Can geliyor. Aynada gamsızca gülümseyen bir yüz var. Can'ın yüzü. İyi olduğumuza ikna ediyor bizi.

Elime telefonu alıp bu gece hizmet vereceğim adresi kontrol ediyorum. Bir de not düşülmüş; adrese geçmeden önce Mercedes kiralamam gerek. Hesabımı kontrol ediyorum, henüz gelen bir para yok. O sırada rezervasyon bilgileri düşüyor ekranıma. Dudaklarımı ısıra ısıra aynaya bir daha bakıyorum.

Sık dişini Bilge. Yarın Çeşme'ye gidiyoruz. Seninle değil. Sen memleketinde huzurla kal. Can gerisini halledecek.

Böylece çıkıyorum lavabodan.

-----------------------------------------<3

Bir çay içimlik bölüm olsun bu. 

Bir çay ya da kahve içip üzerine bir parça düşünün, sonra da konuşalım, olur mu? 

Sevgiyle!