Kỹ năng đi trước đam mê - CAL NEWPORT

CHƯƠNG 10.1:

CHƯƠNG 10: BẪY KIỂM SOÁT THỨ HAI.

Trong chương này, tôi sẽ giới thiệu bẫy kiểm soát thứ hai. Cái bẫy này cảnhbáo rằng một khi bạn đã có đủ vốn liếng sự nghiệp để đạt được nhiều quyềnkiểm soát hơn trong công việc, thì bạn đã trở nên có giá trị với người chủđến mức họ sẽ chiến đấu để chống lại nỗ lực muốn có được nhiều quyền tựchủ hơn của bạn.

TẠI SAO LULU LIÊN TỤC TỪ CHỐI CÁC CƠ HỘI THĂNG TIẾN

Lulu Young là một lập trình viên phần mềm yêu việc. Cô sống tạiRoslindale, một vùng ngoại ô của Boston, trong một căn nhà hai lầu tuyệtđẹp. Khi tôi gặp cô vào một ngày mưa xuân năm 2011 để thảo luận về chủđề công việc và quyền kiểm soát, phải được khuyến khích một lúc, cô mớiđồng ý chia sẻ câu chuyện đời mình. Trong hành trình tìm kiếm của tôi, đâylà một trong những câu chuyện chi tiết cụ thể nhất mà tôi từng được nghe. Vídụ như tôi có thể kể cho bạn biết cô ấy đạt điểm tuyệt đối trong bài kiểm trahóa học xếp lớp nâng cao tại trường phổ thông trung học. Đây là những gìtôi viết trong sổ ghi chú khi đang phỏng vấn cô ấy chưa được bao lâu: "Đâylà một người suy nghĩ rất nghiêm túc về sự nghiệp của mình."

Sự suy nghĩ chín chắn này cuối cùng cũng được đền đáp, bởi Lulu là mộttrong những đối tượng phỏng vấn mà tôi cảm thấy tự tin và mãn nguyện hơnnhững người khác. Mấu chốt của cảm giác mãn nguyện này chính là sự kiểmsoát. Xuyên suốt sự nghiệp của mình, Lulu liên tục tranh đấu để được tự dohơn trong công việc, đôi lúc khiến bạn bè hay người chủ của cô phải sửngsốt hay lo lắng. Lulu cho biết, "Mọi người bảo rằng tôi không làm giốngnhững người khác. Nhưng tôi trả lời, 'Tôi không phải là những người khác.''

Như bạn sẽ thấy, cô tranh đấu thành công là vì cô rất cảnh giác với cái bẫykiểm soát thứ nhất đã được mô tả ở chương trước. Cô luôn đảm bảo rằngmình có đủ vốn liếng sự nghiệp để chống lưng trước khi tiến lên giành nhiềuquyền kiểm soát hơn. Đây là lý do chính khiến tôi muốn kể câu chuyện củacô ấy: Lulu là một ví dụ tuyệt vời cho việc thực hiện đúng các bước giànhquyền kiểm soát. 

Công việc đầu tiên của Lulu sau khi tốt nghiệp Đại học Wellesley chuyênngành toán nằm ở vị trí cuối cùng trong nấc thang sự nghiệp của một lậptrình viên phần mềm: Công việc của cô là Kiểm Tra Chất Lượng, một thuậtngữ "đao to búa lớn"dùng để ám chỉ những người kiểm tra lỗi phần mềm. Khi cô giải thích về công việc đầu tiên, tôi hỏi, "Nghĩa là công việc của cô làtô đậm các lỗi và đảm bảo là nó chạy được, kiểu vậy đúng không?"Cô cười,"Ôi chao, đừng có thổi phồng trách nhiệm mà họ giao cho tôi như vậy chứ!"

Đây không phải là một công việc tuyệt vời. Trên thực tế, đây còn không phảilà một công việc ra hồn. Chính ngay tại đây mà Lulu có thể dễ dàng rơi vàocái bẫy kiểm soát thứ nhất: Nhận thấy bản thân mắc kẹt trong một công việcnhàm chán chính là thời điểm mà việc phá bỏ mọi thứ và tự mở lối đi riêngcho mình nghe thật hấp dẫn làm sao. Thay vì vậy, cô quyết định đạt đượcvốn liếng sự nghiệp cần thiết để đến được một nơi tốt hơn.

Mọi thứ diễn ra như sau: Lulu bắt đầu xâm nhập vào hệ điều hành UNIX vốnđang điều khiển phần mềm của công ty. Sau đó cô tự học cách viết các dòngmã lệnh để tự động hóa công việc kiểm tra, từ đó tiết kiệm thời gian và tiềnbạc cho công ty. Sự sáng tạo của cô đã được chú ý đến, và chỉ sau vài nămngắn ngủi, cô được thăng chức lên chuyên viên kiểm tra chất lượng cấp cao.