1. Dünyanın en eski mitolojilerinden biri Abhaz mitolojisi ve Nart destanlarıdır.
Yunan mitolojisine ilham veren birçok unsur Abhaz mitolojisi ve Nart destanlarına aittir. Prometheus, Zeus, Achiles gibi Yunan mitolojisine ait birçok ünlü karakterin neredeyse bire bir karşılığı Kafkas mitolojisinde vardır ve geçmişi çok daha eskidir.
2. Kafkas halklarında yüzlerce yıldan beri soyadı kavramı vardır.
Medeniyet tarihinde soyadı kavramını kullanan ilk halklardan biridir Kafkas halkları. Her sülalenin bir ismi, bir arması bulunur ve bu anlayışın geçmişi binlerce yıl öncesine uzanır. Bugün Türkiye dahil dünyanın birçok ülkesine yayılmış olan Abhaz, Adige, Kabartey gibi Kafkas milletleri hâlâ eski soyadlarını kullanır.
3. Kafkaslarda hapishane kavramı yoktur
Sosyal düzenin saygı çerçevesinde şekillenmesi sebebiyle Çerkesler için toplumsal kurallar, örf ve adetler yazılı tüm kural ve fiziki tüm yaptırımların üzerinde olmuştur. Çerkes toplumuna aykırı bir davranışın ya da adli kabul edilebilecek bir suçun cezası toplum tarafından dışlanmaktır ki bu bir Çerkes için en büyük cezadır. Tarihin hiçbir dönemi esaret kavramıyla barışık olmamalarının, hiçbir Çerkes'in esareti kabul etmeyecek olmasının da bunda etkisi olduğu söylenebilir.
4. Akraba evliliği yoktur.
Yakın ya da uzak, Kafkas halkları arasında akraba evliliği yoktur. Dahası sadece akraba evliliği değil, aynı köyde yaşayan gençler arasında bile evlilik kabul görmez. Kafkas halkları kendi köylerinde bir aile gibi yaşadığından, aynı köyün çocukları da bir arada huzurla ve kardeşçe büyür. Bu kadarı bile Kafkas halkları için akraba evliliğinin ne denli uzak bir kavram olduğunun göstergesidir.
5. Kadınlar eşlerini seçer, "kız isteme, kız verme, başlık parası" gibi kavramlar yoktur.
Kadınlar Kafkas toplumlarında ciddi söz sahibidir. Kafkas halklarının anaerkil bir toplum olduğu söylenebilir.
6. Kadınlar evlendikten sonra da kendi soyadlarını kullanır.
Kadınların toplumdaki yeri hiçbir medeniyette olmadığı kadar kuvvetlidir. Kadınlar toplumsal yaşamda söz sahibi olmalarının haricinde birey olarak erkeklerle eşit haklara sahiptir. Örneğin kadınlar evlendiklerinde kendi soyadlarını kullanmaya devam eder.
7. Kafkas halklarında dilenci yoktur
Çerkesler insanlık onuruna verdikleri değerle bilinirler. Dilenmek bir tarafa, hiçbir şart altında kimseden hiçbir şey talep etmemeyi şiar edinen Çerkesler bu özellikleriyle sürgün gittikleri her yerde dikkat çekmişlerdir. Literatüründe dilenmek gibi bir kelimenin yer yoktur.
8. Çocuk yaşta evlilik, kadına şiddet yoktur ve asla kabul görmez.
Tarihin belli dönemlerinde dini ve kültürel olgulara göre meşru kabul edilebilen bu kavramlar binlerce yıl boyunca hiçbir Kafkas halkında karşılık bulmamıştır.
9. Büyüklerin sözü kanundur.
Kafkas halkları gündelik yaşantılarını yazılı değil sözlü kanunlarla düzenler. Bu sözlü kanunların en muteberlerinin başındaysa halkın yaşlıları tarafından alınan kararlar gelir. "Thamade"lerin aldığı kararlar kanun gibi kabul edilir ve karşı gelinmez. Bu konuda günümüzden çok güzel bir örnek yer alıyor: Bilindiği gibi düğünlerde kutlama amacıyla silah atılması tüm Türkiye'de ciddi bir sorun. Devletin birçok yaptırımına karşın engellenemeyen bu gelenek, Türkiye'de yaşayan Çerkes büyüklerinin aldığı bir kararla yasaklanmış ve bu kararın alınmasının ardından ülkedeki tüm Kafkas göçmeni halklar karara riayet ederek bir daha düğünlerde asla silahla kutlama yapmamıştır.
10. Büyük Roma İmparatorluğu'nu kuran Etrüsk Hanedanı Kafkasya kökenlidir.
Hatta bugünkü İtalya sınırları içerisinde Adige nehri yer almaktadır. İtalyan kültürüyle Çerkes kültürü birçok noktada benzeşir. Aynı şekilde Bask halklarının ve Hititlerin kökeninin de Kafkasya'ya uzandığına dair ciddi bulgular vardır.
11. Dilleri millattan önce 3000'lere uzanır
Bugün birçok modern dilin kökeni Kafkasya'ya uzanır. Kafkasya gibi küçük bir coğrafyada 37 farklı dil konuşulur. Bugün birçoğu kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya olsa da Kafkas halkları öncelikle dilleri olmak üzere kültürel miraslarını yaşatma konusunda oldukça başarılıdır.
12. Dünyaca ünlü sanatçı Loreena McKennitt "Fahri Çerkes"dir
Abhaz kültürüne olan hayranlığı sebebiyle kendini bu şekilde tanımlayan Loreena McKennitt birçok kez Türkiye'ye gelmiş ve Abhaz köylerinde misafir olmuştur.
13. 21 Mayıs 1864 Çerkes Sürgün ve Soykırımı dünyanın en büyük soykırımlarından bir tanesidir.
Oops! Bu görüntü içerik kurallarımıza uymuyor. Yayımlamaya devam etmek için görüntüyü kaldırmayı ya da başka bir görüntü yüklemeyi deneyin.
14. Son olarak
Bugün "Çerkesler" olarak bilinen ve aslında birçok farklı etnik unsuru bir arada barındıran Kafkas Halkları, Büyük Kafkas Sürgünü öncesinde, anavatanlarında, insanlık tarihinin kültürel ve sosyal anlamda en ileri medeniyetlerinden birine sahipti. 21. yüzyılda bile insanları şaşırtan birçok medeniyet emaresinin, Kafkas halkları için binlerce yıldan beri süregelmesi ve gündelik yaşantılarının parçası olması sebebiyle Kafkas halkları bugün taraflı-tarafsız birçok kişi tarafından "asalet" ve "medeniyet" kavramlarıyla özdeşleştiriliyor. 1864 yılında Çarlık Rusya'sı tarafından dünyanın dört bir yanına sürgün edilmeleriyle birlikte Türkiye dâhil birçok ülke bu sıradışı halkla tanıştı. Dünyanın en eski ve köklü medeniyetlerine ev sahipliği yapan Kafkasya maalesef bugün de birçok çatışmaya ve acıya tanıklık ediyor. Bu topraklarda yaşayan ve kültürlerini farklı coğrafyalarda yaşatmaya devam eden Abhaz, Adige, Çeçen, Kabartey gibi halklarsa yaşam biçimleri, örf ve adetleriyle var oldukları her ülkede dikkat çekiyor.
