İnsan ruhu ve sınırları, şimdiye dek ulaşılan insanın iç yaşantısının genişliği, bu yaşantıların yükseklikleri, derinlikleri, uzaklıkları, ruhun şimdiye dek tüm tarihi ve tüketilmemiş olanakları: İşte anasının karnından psikolog doğmuş ve "büyük avların" dostu psikologlar için önceden belirlenmiş avlanma alanı. Ne kadar da sık kendine umutsuzca söylemek zorunda: Tek kişi! Ah, yalnızca tek kişi! Ve bakın şu "koskoca ormana, bakir ormana! " İşte o zaman birkaç yüz yardımcı, iyi eğitilmiş tazılar ister; onu insan ruhunun tarihine götürebilip orada yabanıllığını bir araya getiren. Boşuna! Kaç kez kafasına dang etti: Temelli ve acıyla, onda merak uyandıran her şey için yardımcılar ve tazılar bulunamaz. Akademisyenleri yeni ve tehlikeli, yürekliliğin, kurnazlığın, inceliğin her anlamıyla gerektirdiği av alanına salmanın yanlışlığı şurada: "Büyük avın olduğu yer de hiçbir işe yaramıyorlar artık, üstelik büyük tehlike başlıyor: tam orada duyarlı gözlerini, duyarlı burunlarını yitiriyorlar homines religiosi'nin ruhunda bilgi ve vicdan sorununun, örneğin, şimdiye kadar ne çeşit bir tarihi olduğunu ortaya çıkarmak için, insan belki de Pascal'ın entelektüel vicdanı gibi derin, yaralı, muazzam olmamalı insan: - o zaman da parlak, engin gökyüzüne, yukarıdan bakabilip düzenleyen, bu tehlikeli ve acılı yaşantı kalabalığını formüllere zorlayabilen kötülükçü ahlaksallığa gerek olacak. Peki kim görecek bu hizmeti bana! Bu hizmetçileri beklemeye kimin zamanı var! -Çok nadir yetiştikleri açık; herhangi bir çağda olasılıkları öylesine düşük! Sonunda insan her şeyi kendi başına yapmak zorunda, kendisi birkaç şeyi bilebilmek için: Demek ki yapacak çok şeyi var! - Oysa benimki gibi bir merak, her şeyden önce, en makbulü bütün ayıpların - özür dilerim, şunu demek istiyordum: Hakikat sevgisi ödülü, hem gökyüzünde hem de yeryüzünde.
