Tutkulu bir istek ve incelikle, kurnazlıkla da diyebilirsiniz, bugün tüm Avrupa'da, insana baskı uygulayan, "gerçek ve görünüşte olan dünya" sorunu, onu düşündürüyor; oysa arkada duran biri, "hakikat istemi"nden öte bir şey duymuyor, en duyarlı kulaklara da kesinlikle hoş geliyor. Az rastlanır tek tek durumlarda, bu hakikat istemi, bu gelişigüzel, taşkın ve serüvenci atılganlık, bu metafizikçinin yitip gitmiş konumunu koruma hırsı, gerçekten işe karışabilir bir avuç dolusu "kesinliği", bir araba dolusu güzel olanaklara tercih eder; giderek, belirsiz bir şey üstüne yatıp uzanmak yerine, güvenceli bir hiçlikten yatıp uzanmayı - ölmeyi yeğleyen püriten14 bir vicdan fanatiği de olabilir. Ama bu nihilizmdir, umudu kesik, öylesine yorgun
ruhun işaretidir: Her ne kadar cesur olsa da, böyle bir erdem davranışı, kendini gösterebilir. Hala yaşama susamış, daha güçlü, daha canlı düşünürlerse daha farklı bir konumda görünebilirler: Bu görünüşün zıddına taraf tuttuklarında, kibirle 'perspektifsel'15 sözcüğünü
kullansalar da, kendi bedenlerinin güvenirliliğini, 'dünya dönmüyor' diyen, görünüşe dayalı inancın aşağı yukarı güvenirliliği kadar düşük derecede değerlendirdiklerinde, görünüşte keyifli, en sağlam mülklerini elinden kaçırmış olurlar. (Şimdilerde, bedenden daha sağlam inanılacak ne var?) - Onların temelde eskiden daha sağlam mülkü, önceki zamanların eski inanç olaylarıyla ilgili bir şeyi, belki "ölümsüz ruh"u, belki de "eski Tanrı'yı, kısaca onlarla daha iyi, yani "modern düşünceler"den daha canlı, daha şenlikli yaşayabileceğimiz düşünceleri yeniden kazanmaya çabalayıp çabalamadıklarını kim bilir? Bu bakışta, böylesi düşüncelere bir güvensizlik var, dün ve bugün kurulmuş bütün her şeyi bir inançsızlık; kim bilir belki de, ayrıca biraz bugünlerde piyasaya çıkan pozitivizm gibi çeşitli kaynaklara sahip kavramların bric-abrac'ına16 artık katlanmayan usanç ve hor görme de var; bir tiksinti
kokuşmuş zevklere karşı, panayır yeri alacalığını bulacalığı, yalnızca bu alacalık bulacalıktan başka sahici ve yeni bir şey taşımayan bütün gerçeklik filozofçuklarının paçavralığı önünde.
Bunda, bana öyle geliyor ki, bugünün şu kuşkucu karşı gerçekçi ve bilgi mikroskopçuları haklı; onları modern gerçeklikten uzaklaştıran dürtüleri yadsınamadan duruyor- biz onların tersine giden gizli yoluyla ilgiliyiz! Onlar için asıl olan, 'geriye' gitmeyi değil, çekip gitmeyi istemeleri. Biraz kuvvet, uçuş, yüreklilik, sanatsallıktan öte yükselip, çekip gitmek istiyorlar - geriye değil!
