A. Đặt vấn đề
Nguyễn Tuân là một cây bút tài hoa uyên bác, cá tính độc đáo, "một người nghệ sĩ suốt đời đi tìm kiếm cái đẹp" đồng thơi là một trí thức giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.
Hình tượng xuyên suốt trước và sau cách mạng của Nguyễn Tuân luôn là người nghệ sĩ tài hoa. Điều đó được biểu hiện rõ qua hình tượng Huấn Cao trong tác phẩm "chữ người tử tù" sáng tác năm 1938 và ông lái đò trong tác phẩm "người lái đò sông Đà" sáng tác năm 1960.
Hai hình tượng vừa có nét chung thống nhất lại vừa cho thấy sự chuyển hướng quan trọng trong quan niệm thẩm mĩ và phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân trước và sau cách mạng.
B. Giải quyết vấn đề
I. Khái quát
"Chữ người tử tù" sáng tác năm 1938 in trong tập "vang bóng một thời" xuất bản năm 1960 là tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Tuân trước cách mạng. Ngợi ca cái đẹp của một thời vàng son đã qua và những con người nay chỉ còn vang bóng. Hình tượng nhân vật trung tâm của tác phẩm là Huấn Cao - một người nghệ sĩ tài hoa tuyệt đích vừa có khí phách lại vừa có thiên lương.
"Người lái đò sông Đà" sáng tác năm 1960 trích trong tập "tuỳ bút sông Đà" - kết quả của chuyến đi thực tế gian khổ mà hào hứng đến với Tây Bắc xa xôi để tìm kiếm "chất vàng" trong thiên nhiên "thứ vàng mười đã qua thử lửa" trong tâm hồn con người Tây Bắc. Ông lái đò là hình tượng nghệ thuật trung tâm của tác phẩm cho thấy sự chuyển hướng quan trọng trong phong cách nghệ thuật và quan niệm về con người của nhà văn.
II. Phân tích
1. Phân tích hình tượng Huấn Cao
• Nhận xét:
Là kiểu nhân vật xuất chúng, phi thường hiếm hoi.
Tiêu biểu cho quan niệm về con người và phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân trước cách mạng.
1.1 - Là người nghệ sĩ tài hoa tuyệt đích (viết chữ, cầm quân đánh giặc, phá khoá... phân tích thêm tham khảo SGK.)
1.2 - Là anh hùng khí phách hiên ngang.
Phân tích thái độ của Huấn Cao lúc nhập lao và lúc ở trong lao
1.3 - Là con người có thiên lương trong sáng
2. Phân tích hình tượng ông lái đò
• Nhận xét:
Là người lái đò bình thường.
Cho thấy sự chuyển hướng về quan niệm con người của Nguyễn Tuân
2.1 - Am hiểu sâu sắc tường tận về dòng sông
