A. Đặt vấn đề
NMC được đánh giá là cây bút tiên phong, 1 trong những người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học Việt Nma thời kì đổi mới. Sáng tác của NMC từ sau 1975 có sự chuyển hướng sâu sắc từ khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn, chủ nghĩa anh hùng cách mạng sang khuynh hướng thế sự – đời thường, phong cách tự sự – triết lí với những suy tư trăn trở về đạo đức, số phận nhân dân và trách nhiệm của người nghệ sĩ. Toàn bộ sự chuyển hướng ấy được biểu hiện nổi bật trong 1 tác phẩm giàu ys nghĩa triết luận là "chiếc thuyền ngoài xa" (1983) in lần đầu trong tập "Bến quê" (1985), in lần hai trong tập cùng tên (1987)
Tác phẩm là bài học sâu sắc đúng đắn về cách nhìn nhận con người, cuộc sống và cũng là bài học sáng tạo về người nghệ sĩ. Những thông điệp về nghệ thuật và đời sống ấy được truyển tải qua hình tượng nhân vật Phùng với 1 hành trình biến đổi nhận thức sâu sắc.
B. Giai quyết vấn đề
I. Khái quát
Phùng chính là hóa thân của cái tôi nhà văn, nhân vật được trao điểm nhìn trần thuật là cũng là người truyền tải những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về nghệ thuật và đời sống. Hành trình biến đổi nhận thức của Phùng cũng chính là hành trình khám phá hiện thực,rút ra bài học đúng đắn về cách nhìn nhận hiện thực và tìm ra mối liên hệ sâu sắc giữa nghệ thuật và đời sống.
Phùng là 1 nhiếp ảnh gia đang công tác tại 1 sở văn hía, được trưởng phòng giao nhiệm vụ xuống vùng biển miền Trung, nơi từng là chiến trường xưa của anh để chụp 1 bức tranh cảnh biển buổi sớm mai nhằm bổ sung vào bộ lịch xuất bản cuối năm. Tại đây Phùng đã khám phá ra những nghịch lí giữa nghệ thuật và đời sống. Toàn bộ quá trình khám phá những nghịch lí, thay đổi nhận thức của nhân vật, cũng chính là quá trình người đọc khám phá về nhân vật Phùng.
II. Phân tích
1. Nhân vật Phùng qua 2 phát hiện của mình
1.1 – Khám phá cái đẹp nghệ thuật
Phùng là một gười có trách nhiệm, say mê, sáng tạo nghệ thuật, đam mê cái đẹp. Để có 1 bức ảnh thuyền và biển ưng ý, Phùng đã lên kế hoạch, dự tính bố cục, lang thang phục kích trên bãi biển vào buổi sáng sớm suốt 1 tuần liền để săn tìm cái đẹp và cơ hội đã tới khi Phùng bất ngờ "chộp" được một cảnh "đắt" trời cho mà suốt 1 đời cầm máy Phùng chưa từng được thấy. Đó là khung cảnh con thuyền đánh cá thu lưới lúc bình minh – 1 khung cảnh đẹp như bức vẽ bằng mực tàu của danh họa thời cổ cảnh biển mờ sương, con thuyền ngư phủ như trôi bồng bềnh trong sương "mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương sớm trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh nắng mặt trời chiếu vào". Vài bóng người ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc thuyền mui khum khum. Toàn bộ khung cảnh lại được nhìn qua mắt lưới nằm giữa hai gọng vó từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp tới mức đơn giản và toàn bích.