စိတ်ရောဂါ နှင့် စိတ်ရောဂါအဆက်အစပ်များ

Bipolar Disorder

(((မွတ္စုမ်ားဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာတင္ၿပီးသားႀကီးပါ။ ျပန္ၿပီး copyကူးၿပီးတင္လိုက္ပါတယ္။)))

Bipolar Disorder (manic-depressive illness)ဆိုတာ စိတ္တက္စိတ္က်ေရာဂါလို႔ အလြယ္ေျပာမယ္ဆို ေျပာလို႔ရတယ္။ စိတ္တက္ႂကြတာနဲ႔ စိတ္က်တာက ပုံမွန္မဟုတ္ပဲ တလွည့္စီ ျဖစ္တက္တဲ့ ေရာဂါပါ။

စိတ္ခံစားခ်က္(moods)၊ စိတ္စြမ္းအား(energy)၊ ေန႔စဥ္လုပ္ေနက် ပုံမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကုိ လုပ္ႏိုင္တဲ့ abilityေတြ အေျပာင္းအလဲ ပုံမွန္မဟုတ္တာမ်ိဳး။

အရမ္း စိတ္ေပ်ာ္တက္ၿပီး အရမ္းကုိ ဝမ္းနည္း စိတ္က်တက္တာမ်ိဳးေပါ့။ ကာလၾကာ႐ွည္ျဖစ္တက္တဲ့ ေရာဂါတမ်ိဳးပါ။

ဘာမွမဟုတ္တဲ့ကိစၥေလးေတြနဲ႔လဲ အရမ္းေပ်ာ္တက္ၿပီးေတာ့ ဝမ္းနည္းစရာလို႔ေတာင္ မထင္ရတဲ့ကိစၥေသးေသးေလးေတြမွာလဲ အေသအလဲကုိ ဝမ္းနည္းပက္လက္ျဖစ္တက္တယ္။

Manic Episodes
==============
စိတ္အလြန္ တက္ႂကြေနတဲ့အပိုင္းကုိ
Manic Episodesလို႔ ေခၚတယ္။ ဒီအပိုင္းထဲေရာက္ေနတဲ့သူေတြမွာ-
#အရမ္းတက္ႂကြေနတာ
#အားေတြ အမ်ားႀကီး႐ွိေနတာ
#activity levels တိုးလာတာ
#အအိပ္မမွန္တာ
#ပုံမွန္ထက္ပုိၿပီး activeျဖစ္ေနတာ
#စကားကုိ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစုံကုိ အျမန္ေျပာတာ၊ စကားလုေျပာတာ
#oversensitiveျဖစ္တာ၊ စိတ္ခံစားမႈျပင္းထန္တာ
#သူတို႔ကုိ သူတို႔ ကိစၥအမ်ားႀကီး တခါထဲ လုပ္ႏိုင္ တက္ႏိုင္တယ္ထင္ေနတာ
ု#ျပီးေတာ့ Riskyျဖစ္လြန္းတဲ့ လိင္စိတ္ေတြမ်ားလြန္းတာမ်ိုး ပိုက္ဆံအလြန္အကြၽံျဖဳန္းတီးလြန္းတာေတြလဲ ႐ွိႏိုင္တယ္။
Manic Epsေတြဟာ အနည္းဆုံး တစ္ပတ္ေလာက္ၾကာတက္တယ္။ ဒီအပိုင္းဟာ ျပင္းထန္တဲ့အေျခအေနေတြမွာဆို စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားေရာဂါနဲ႔ ႏြယ္လာတက္တယ္။ ဥပမာ-ခံစားေနရတဲ့သူက သူ႔ကုိသူ အရမ္းႀကီး ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားသူတစ္ေယာက္လို႔ ထင္တာမ်ိဳး။ ပိုက္ဆံအမ်ားႀကီး ခ်မ္းသာတယ္အထင္ေရာက္ေနတာမ်ိဳး။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ စြမ္းအားတမ်ိဳးမ်ိဳးပုိင္ဆိုင္ထားတယ္လို႔ အထင္ေရာက္ေနတာမ်ိဳးေတြေပါ့။

Hypomanic Episodes
==================
မျပင္းထန္တဲ့ Manic epကုိက်ေတာ့ Hypo Manic Epလို႔ေခၚတယ္။ သူတို႔က Maniaေလာက္ မျပင္းထန္ဘူး။ ေနလို႔ ထိုင္လို႔ ရႏိုင္ေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အနည္းဆုံး ၄ရက္ေလာက္ၾကာႏိုင္တယ္။